1.Կետերը փոխարինի՛ր հարմար շաղկապով կամ դերանունով:

 Լեռնային հովիտներում գիշերը ձյուն է սպասվում, իսկ հովիտներում՝ անձրև:
Աշուն էր, զովաշունչ ու պայծառ աշուն, որը սովորաբար լինում է Արարատյան դաշտում:
Երբ ջրերը ձյան հալոցքից կամ հորդառատ անձրևներից վարարում էին, դաշտում բնական ավազաններ էին գոյանում:
Կարդացի անունս մի ոտանավորի տակ և ինձ թվաց,  թե իմ այդ ստորագրությունը ոսկե տառերով էր տպված:
Ով  մինն ուներ, տասն եմ արել:
Այն օրից, երբ գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:
Հյուրերին առաջնորդեց դեպի տաղավարը,որը գտնվում էր բակի խորքում:
Եվ մեծահռչակ զորավար էր, և երկրների կուսակալ:
Որ նույն ուղղությամբ չէին գնում,  միմյանց չէին հանդիպում:
Եվ հնէաբանը, և թանգարանի տնօրենը նոր քննության գաղափարին չընդդիմացան:

 2. Տրված նախադասություններին երկրորդական նախադասություններ ավելացրու՝ դրանք տրվածներին կապելով  երբ, որ, թե, եթե, ինչպես, որովհետև, որպեսզի և այլ շաղկապներով ու շաղկապական բառերով:Օրինակ`
Մինչև կրակելն աղվեսները փախան:- Մինչև  կրակելն աղվեսները փախան, որովհետև անզգույշ շարժումից թփերը խշխշացին:

1.Խլեզները Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում, որովհետև իրենցից չեն վախենում
2.Վայրի անտառի պես էր անտառապահ Պանինը,  կարծես ծնված օրվանից այնտեղ աշխատում էր                
3.Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էլ արեց, որ վախեցնի մարդուն
4.Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և գազանի միջև, երբ մարդը փոձեց կրակել գազանի վրա
5.Ջուրը բակի ջրհորից բերեք, որովհետև ծառավ ենք

3. Ըստ տրված կաղապարների՝  կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:
Թեկուզ եթե  պետք լիներ, ես կօգնեի իմ ընկերներին , այնուամենայնիվ ես շատ եմ ուախանում իր համար:
Թեպետ նա վատ է ինձ վերաբեվում բայց ես իրան հարգում եմ, սակայն նա իրան չեր հարգում բայց  ստիպված սկսեց հարգել:
Չնայած որ նա լավ մարդ չեր բայց իրան բոլորը սիրում են , բայց ինքը շատ խելացիա ուղղակի սովորել չի սիրում:
Թեև նա ինձ վրա ազդում է ես պետք է իր հետ շբվեմ , բայց և այնպես ես ազդվում եմ նրաանից

4. Ըստ տրված կաղապարների` կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:
Եթե նա իմ ընկերը լիներ ես շատ ուրախ կլինեի, ապա նրան նայեք թե ոնց է դաս անում…:
Քանի որ ես իրա ընկեր չեմ ես չեմ ուզում խառնվել, հետևաբար նա կարողա չխառնվել ինձ վերաբերվող խնդիրներին.:
Որովհետև նա անգրագետ է և չի կարողանում ընդնունել դա, ուստի մենք իրան չեն կարող համոզել որ դա այդպես չե:
Քանզի նա իմ ընկերուհին  է ես չեմ կարող իրան չօգնել , ուրեմն պետք է օգնեմ իմ ընկերուհուն  :

Լեզվում կան բառեր, որոնք արտահայտում են գործողության
հատկանիշներ, օրինակ՝ հերոսաբար կռվել, դանդաղորեն քայլել, լիովին վստա-
հել, անմիջապես օգնել, չափազանց դժվար։ Գործողության (հատկանիշի) հատ-
կանիշներ ցույց տվող բառերը միավորվում են մակբայ խոսքի մասի մեջ։

Մակբայները լինում են տեղի, ձևի, չափ ու քանակի, ժամանակի։
Տեղի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման տեղը, օրինակ՝
ամենուր, ամենուրեք, այլուր, բերնեբերան, դեմառդեմ, դեմ դիմաց, դեսուդեն, դեմ հանդիման, դռնեդուռ, գյուղեգյուռ, երկրեերկիր, հետ, ընդառաջ, հեռու, հեռու-հեռու, մեջտեղ, սարնիվեր, վեր, վար, վերուստ, տեղ-տեղ և այլն։

Ձևի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ձևը, օրինակ՝
արագ, արագ-արագ, արագորեն, արտաքուստ, բարեկամաբար, բարոյապես, բացեիբաց, գործնականորեն, գիտակցաբար, դանդաղ, դանդաղորեն, զույգ-զույգ,  իսկույն, լրջորեն, խստիվ, կամաց, կամաց-կամաց, մեկ-մեկ, հազիվհազ, հանկարծ, հապճեպ, հիմնովին, հոտնկայս, հետզհետե, հօգուտ, ձեռաց, մեղմիվ, մենմենակ, մերթընդմերթ, մեղմիվ, միասին, միանգամայն, միաձայն, ներքուստ, շարունակ, շտապ, ջոկ-ջոկ, սրտանց, ի սրտե, ուշի-ուշով (ուշիուշով), քաջաբար, փոխեփոխ և այլն։

Չափ ու քանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման
չափը, քանակը՝ ամենևին, ամբողջովին, ավել, ավելի, ավելի ևս, առավել, առավելապես, բավականին, բավական, բազմիցս, բնավ, բոլորովին, գերազանցապես, գրեթե, դարձյալ, եռակի, երիցս, է՛լ ավելի, ընդամենը, լիովին, կիսով չափ, կրկին, կրկնակի, հազիվ, հաճախ, հաճախակի, համարյա, մասամբ, մասնակիորեն, մեկ-մեկ, մեկիկ-մեկիկ, մոտավորապես, նորից, շատ, շատ-շատ, չափազանց, սակավ առ սակավ, փոքր առ փոքր, փոքրիշատե, քիչ-քիչ և այլն։

Ժամանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ժամա-
նակը, օրինակ՝ այժմ, արդեն, այլևս, այսուհետև, այնուհետև, այսօր, ամսեամիս, առայժմ, առհավետ, առմիշտ, ապա, գիշեր-ցերեկ, դեռ, դեռևս, երբեք, երեկ, ընդմիշտ, ժամ առ ժամ, ժամանակ առ ժամանակ, հար, հավետ, հավիտյան, հետագայում, հետո, հիմա, հնուց, հնում, մանկուց, միշտ, մշտապես, նախ, նախապես, նախօրոք, ներկայումս, շուտ, շուտով, վաղ, վաղը, վաղուց, վաղօրոք, վերջերս, վերջիվերջո, տարեցտարի, րոպե առ րոպե, ուշ, ցարդ, ցայժմ, ցմահ, օրըսօրե, օրեցօր, օր օրի և այլն։

Որոշ մակբայներ բազմիմաստ են և տարբեր նախադասություններում կարող
են արտահայտել տարբեր իմաստներ։ Սրանք կոչվում են ընդհանրական մակբա-
յներ, օրինակ՝ Շուտ-շուտ այցելում է (չափ). Շուտ-շուտ ուտում էր (ձև)։ Ընդհանրական այլ մակբայներ՝  առաջ, անընդհատ, անմիջապես, արտաքուստ, ներքուստ, դեմ դիմաց, իսկույն, հաճախ, շարունակ, միանգամայն, ստեպ-ստեպ և այլն։

Մակբայների մի մասը կազմված է մակբայակերտ ածանցներով, որոնցից են՝
-բար (օրինակ՝ հերոսաբար), -պես (օրինակ՝ մշտապես), -որեն (օրինակ՝ մտեր-
մորեն), -ովին (օրինակ՝ ամբողջովին), -ակի (օրինակ՝ շեղակի), -գին (օրինակ՝
ցավագին), -պատիկ (օրինակ՝ կրկնապատիկ), -վարի (օրինակ՝ մարդավարի), —
ուստ (օրինակ՝ ներքուստ) և այլն։
Նախադասության կազմում մակբայները կատարում են պարագաների
շարահյուսական պաշտոններ։
Վարժություններ

Վարժություն 1։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ մակբայը և նշել տեսակը։

1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր, այստեղ
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. ոչինչ, գրեթե, ինչ-որ, այսպես
6. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
7. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
8. ինչ-ինչ, փոքր-ինչ, ինչ, որտեղ
9. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր
10. ողջ, ամբողջ, ամբողջովին, ոչ մի

Վարժություն 2։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակ-
բայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։

Հերսոաբար- Տղան հերոսաբար փրկում էր իր ընկերոջ կյանքը

Մասամբ- Ես մասամբ լողով եմ զբաղվում

Փոքր-ինչ- փոքր-ինչ հոգնել էի աղմուկից

Ամենուրեք- ամենուրեք նա փնտրում էր իր ընկերոջը

Լիովին- բոլորը լիովին հոգնել էին դպրոցից

3.. Դուրս գրել մակբայները և որոշել տեսակը:

Մարդկությունը վերջերս ամեն ինչ չէ, որ իմանում է իր մոլորակի մասին:

Մինչև հիմա հայտնաբերում են դամբարաններ ու քաղաքներ:

Մոտ ժամանակներս կատարված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ նորածին երեխաները չեն սիրում ջազը և սիրով լսում են քնքուշ երաժշտություն:

Ճապոնական մի ընկերություն ուր որ է սկսելու է գրպանի հեռուստացույցների արտադրություն:

Սարքերն ասում էին, որ այսօր պիտի ուժեղ երկրաշարժ լիներ:

Զարմացած թագավորը դանդաղ նստեց գահին:

Սոված առյուծները զույգ-զույգ կանգնեցին նրա գահավորակի մոտ:

Օդը կամաց-կամաց սկսեց սառչել, անձրևը հորդացավ:

Նրանք ընկերներ էին և միասին շատ դժվար ճանապարհ էին անցել:

Զինվորները հրամանատարի կենացը հոտնկայս էին խմում:

Մի ուլիկ ժայռից ցած ընկավ:

Փահլևանները գյուղեգյուղ ընկած՝ ելույթներ էին ունենում:

Կամակոր տղան դեսուդեն շպրտեց խաղալիքները:

Հանրապետությունում տեղ-տեղ սպասվում են տեղումներ:

Գզիրն ընկավ դռնեդուռ, էլ չթողեց տուն-կտուր:

Թափառաշրջիկը ամբողջովին թրջվել էր անձրևից:

Նա հաճախ է դասից բացակայում:

Աշակերտները իսպառ մոռացել են գիրք կարդալը:

Նրա ձայնը գրեթե չէր լսվում:

Լևոնին ամենևին չէր հետաքրքրում ուրիշի ասածը:

4.Հետևյալ մակբայները գործածեք բայի հետ։

Քաջաբար-

աստիճանաբար-

օրեցօր

խորապես-

շարունակ-

կուզեկուզ-

հավիտյան-

սրտանց-

գյուղեգյուղ-

լռելյայն-

բերնեբերան-

արագ-արագ-

վերջնականապես-

հոտնկայս-

ներքուստ

շատ-շատ

5.Հետևյալ մակբայները գործածել բայերի հետ, գրել մակբայի տեսակը։
Հանկարծակի-
գյուղեգյուղ-
դեսուդեն-
լրջորեն-
մեն-մենակ-
միաձայն-
ամբողջովին-
տարեցտարի-
անմիջապես-
ագահաբար-
հաճախակի-
խումբ-խումբ-
արագ-արագ-
վերջիվերջո-
հոտնկայս-
ներքուստ-
նյութապես-

6.Տրված ածականներից ածանցների միջոցով կազմել մակբայներ։

քնքուշ-
չար-
համեստ-
դաժան-
վայրագ-
մեղմ-
խիզախ-
քաջ-
վեհ-
անշեղ-
խոնարհ-
մարդկային-
լուրջ-
ագահ-

7.Գտնել մակբայները, որոշել տեսակը։

Այստեղ օդն այնքան խեղդուկ էր, որ մարդիկ հազիվ կարողանում էին շունչ քաշել։ Շշնջյունները վայրկենաբար ընդհատվեցին։ Բժիշկը կամացուկ հայտնեց նրան որդու ժամանման լուրը։ Նա տխրում էր մենակ, առանց զավակների։ Թվում է, թե վաղուց, շատ վաղուց է բաժանվել նրանցից և կարծես անջատված է նրանցից հավիտյան։

1

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը  գտի´ր և տեքստը վերականգնի´ր:

Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը պատաս­խանեց.
-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:
Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց: Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.
-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:
Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու ախատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: : Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.
-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:
Ուղտը պատաս­խանեց.
-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:
Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն:Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց:

Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

2․ Տրված  բառերի իմաստները արտահայտի´ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ դարավերջ — դարի վերջը,

աշխատասենյակ — աշխատելու համար նախատեսված սենյակ:

Գառնարած-գառների արածեցնող

բարեսիրտ-բարի սիրտ

չարամիտ- չար մտքով, 

լեռնագագաթ-լեռի վրա գագաթ ունեցող

արա­գահոս- արագ հասող

հարթավայր- հարթ տարածք

աստղագիտություն- աստղերի մասին գիտություն

3․Նախադասություններն ավարտի´ր:

Մի մարդ շուկայից ոչ թե ձեռնասուն կաքավ գնեց , այլ ոչ ձեռնասուն

Սի մարդ շուկայից  ձեոնասուն կաքավ գնեց, ուրեմն նա հարուստ է

Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, իսկ ընկերը հավը

Մի մարդ շուկսայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որպեսզի երեխային կագավ նվիրի
Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց,  որովհետև մոտենում էր երեխայի ծնդդյան օրը իսկ նվերը չկար

Մի մարդ շուկայից ձեոնասուն կաքավ գնեց, որը չուներ զույգ
Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որից մեկ ժամ հետո հրաժարվեց
Մի մարդ շուկայից  ձեռնասուն կաքավ գնեց,  որին մյուսը օրը վաճառեց

Մի մարդ շուկայից  ձեռնասուն կաքավ գնեց, երբ իր կինը հղի էր

Սի մարդ  ձեոնասան կաքավ գնեց այնտեղից, որտեղից գնել էր ձուկ

Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, թեև նա նրան պետք չեկավ

4․ Տրված գոյականներին  ածանցներ ավելացրո´ւ և կազմի´ր ածականներ:

Սիրտ, վախ, քար,  մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:

անսիրտ, անվախ, քարե, մայրական, երկնագույն արևոտ․ փայտե, լեռնային, փողոցային, երկաթային,օդային, ծաղկայան,եղբայրապաշտ, ոսկիա, արծաթայա, ծովային, Ամերիկյան, Ֆրանսիական, Գերմանիական,

5. Երկու հետևություններից ո՞րն ես ճիշտ հա­մարում: Պատասխանդ պատճառաբանի´ր:

Կոշիկի եվրոպական հայտնի մի ֆիրմա իր աշխատակիցներից երկուսին Աֆրիկա ուղարկեց, որ պարզի, թե իր կոշիկներն այնտեղ կարո՞ղ Է վաճառել: Շուտով գործուղվածներից  մեկը հայտնեց. «Կոշիկ արտահանելու ոչ մի հեռանկար չկա. այստեղ բոլորը բոբիկ են քայլում»: Մյուսը  դրությունն այլ կերպ գնահատեց. «Հեռանկարները հիանալի են. բոլորը  բոբիկ են քայլում»:

Ես ճիշտ եմ համարում երկրորրդ տարբերակը, որովհետև կարծում եմ, որ դրանից հետո ոչմեկ բոբիկ չի քայլի, եվ դա շատ հետաքրքիր առաջարկ է ։

6. Փակագծերում տրված բայերր գրի´ր պահանջված ձևով:

Ծարավ ագռավը թռավ կճուճի մոտ ջուր խմելու: Կտու ցը ջրին որ չհասավ, (փորձել) փորձեց կճուճը թեքել: Բայց կճուճն ամուր կանգնել էր տեղում, ու ագռավը թեքել չկարողացավ: Նա մի քիչ (մտածել)մտածեց ու մանր քարեր լցրեց (լցնել) կճուճի մեջ: Ջուրը (բարձրանալ)բարձրացավ, (հասնել)հասավ կճուճի բերանին: Ու ագռավը հագեցրեց ծարավը:

7․ Շարունակի´ր.

Գարնանային պայծառ աոավոտ էր: Քարին նստած, աչքս՝ նորածիլ կանաչի մեջ ոսկեդեղինով վառվող մի խատուտիկի,  մտածում էի: Օդում թռչունների առավոտյան աղմուկն էր: Բացատում ոչ մի շարժում չկար:

Հանկարծ անտառից հարվածների ձայն լսվեց ես կանգեցի և վազեցի անտառի ուղղությամբ։ Մեր անտառում շատ եղնիկներ կան, ես ամեն անգամ դասից հետո գալիս եմ անտառ գիրք կարդում, երբեմն նկարում՝ նկարում եմ եղնիկներին, նկատում եմ, որ բոլորը ամենօր ուզում են եղնիկներին սպանեն և այս օրը բացառություն չէր, տեսա մի որսորդի ով ինչ որ բան էր փնտրում է ՝ ենթադրում եմ եղիկներին, բայց նրանք այտ կոմը չեն գտնվում, բայց ես անհանգստացա որովհետև հրացանը մեծ էր, ես վազեցի որսորդի մոտ և ասացի․

— Ի՞նչ որ բան եք փնտրում

Նա պատասխանեց շատ երջանիկ կարծես մտածում էր ամենինչ կպատմեմ նրան։

-Ես որսորդ եմ, և պետք եղնիկներին գտնեմ, դու երևի այս մոտ գյուղի բնակիչ ես, կարաս ինձ օգնես։

-Այո, իհարկե այն կողմը

Ես ցույց տվեցի անտառի ամենա խորք որտեղ բնակվում էին պահակներ ովքեր հարկ եղած դեպքում նման որսորդներին դատին են տալիս, այս զարմանալի է, ձեզ համար, որ մենք անտառում ունենք պահակ բայց դե դա շատ լավե, նրանք հատուկ են գտվում խորքում որ որսորդներին հադիպելիս ես նրանց ուղարկեմ եղնիկների մոտ, դե այդպես են ոզում որսորդները բայց ամեն բան չի որ նրանց ուզածով պետք է լինի։

1. Ո՞ր շարքի բոլոր բայերն են ա խոնարհման:

1) չեն անշարժացել, շատացող, բարձրացա, վարձած

2) եկած, չեմ մոռանա, արածում է, պիտի գնայիր

3) տված, հասա, կկայունանա, խաղացած

4) դարձող, լեռնանում են, ժպտում եմ, դիմացել է

2. Ո՞ր շարքի բոլոր բայերն են ա խոնարհման:

1) դարձե՛ք, ելա, կջանամ, մի՛ տուր

2) մոռացել եմ, պիտի կարդայինք, ցնծաց, կտոկան

3) կերանք, հոգացող, բարձրացավ, տալիս է

4) պիտի խաղա, ցնցեց, ջանում է, ցոլցլաց

3. Ո՞ր շարքի բոլոր բայերն են ա խոնարհման:

1) մի՛ եկ, հասկացել եմ, զայրացել է, տվեց

2) ասաց, տո՛ւր, դարձի՛ր, դողաց

3) պիտի հուսանք, թողել եմ, գալիս է, վշշում է

4) եղա, հավատալ, խոսող, զղջում է

4. Ո՞ր շարքի բոլոր բայերն են ե խոնարհման:

1) չեն շարժվում, շատանում է, հիշեցի, պարում է

2) հեռացել են, շտապեցի, գովերգեցին, պիտի խոսեիր

3) փակցրած, եղավ, կերանք, վառված

4) վազեց, պատկերելու էր, գոհացի՛ր, կդիմադրի

5. Ո՞ր շարքում դերբայական ձևի սխալ կազմություն կա:

1) թռչելիս, կարոտած, դիպչող, մոտեցած

2) նստեցնել, սառչած, ուրախացող, խմեցնել

3) փախչելիս, սառչող, կպած, աշխատեցնել

4) փրկված, շփոթեցնել, կառչող, խոսող

6. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայական սխալ ձև կա:

1) Արշակը փորձել էր Զինայի հետ փախչել արտասահման, բայց ոստիկանությունը նրան բռնել էր և տեղեկացրել Սմբատին:

2) Սարի լանջին բուսած մանուշակները բացել էին աչիկները և ժպտում էին արևին:

3) Բժիշկը պատվիրել էր օրը երկու անգամ դեղ կաթացնել հիվանդի աչքերի մեջ:

4) Գարնանային արևը հալեցրել էր ձյունը, ու վարարած գետերը դուրս էին եկել իրենց ափերից:

7. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայական սխալ ձև կա:

1) Երբ փորձում էի նրան հիշեցնել տված խոստումները, չլսելու էր տալիս:

2) Դաշտի խաղաղության մեջ քնքշորեն բուրացող ծաղիկները մի պահ մեղմեցին նրա հոգու ցավը:

3) Անծայրածիր հեռուներում աստիճանաբար մգացող լեռների սուր կատարները ահարկու տպավորություն էին թողնում:

4) Կարդալիս հանկարծ զգում էի, որ կտրվել եմ իրականությունից ու դարձել գրքի հերոսների ուղեկիցը։

8. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայական սխալ ձև կա:

1) Երկրաշարժից տուժած մարդկանց օգնության ձեռք մեկնեց ողջ աշխարհը:

2) Խանութի բացման օրը բոլոր հյուրերին նվիրեցին խոնավեցնող քսուքներ:

3) Կապտավուն նժույգ հեծած ձիավորը ընթանում էր լարված և ուշադիր:

4) Շատ կարդալուց աչքի լույսը պակասել էր, ու ջահել օրերի նման այլևս մի քանի օրում մի գիրք չէր կարողանում ավարտել:

9. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայական սխալ ձև կա:

1) Անձրևի կաթած տեղը մի մեծ խոռոչ էր բացվել:

2) Մթության մեջ խարխափելով` փոքրիկներն առաջ էին շարժվում ու հանկարծ իրար կպնելիս սարսափած ճչում էին ու կծկվում:

3)Երեխայի համար գնեցինք հեքիաթներ պատմող մի տիկնիկ և խոսող շնիկ:

4) Ես ամեն կերպ փորձում էի զգույշ դիպչել նրա վերքին, որպեսզի ցավ չպատճառեի:

10. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայական սխալ ձև կա:

1) Ապրելուց քաղցր է մեռնել քեզ համար:

2) Որևէ բան մտածելիս նա սովորաբար ձեռքը դնում է ճակատին:

3) Քայլելուց դիմացդ էլ չես նայում, դրա համար էլ հաճախ ես սայթաքում:

4) Այսքան մտածելուց գլուխս պայթում է:

11. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայական սխալ ձև չկա։

1) Եթե ես ցանկանայի փախնել, ոչ ոք ինձ չէր խանգարի:

2) Այդ միջադեպը քարոզարշավի վրա ոչ մի ազդեցություն էլ չի կարող թողել:

3) Ինքն ասաց, որ շատ կարդալուց վնաս չկա:

4) Այդ մարդը ուտելուց միշտ խոսում էր և ծիծաղում:

12. Ո՞ր նախադասության մեջ բայի խոնարհման սխալ ձև չկա:

1) Ալիքները հսկա սառցաբեկորները թռցրեցին դեպի ծովի խորքը:

2) Սարի հետևում հանգչել էին վերջին շողերը, երբ մենք շարժվեցինք դեպի վրանները:

3) Ծովի մեղմօրոր ալիքները դիպչեցին նրա մերկ սրունքներին, և նա սրթսրթաց:

4) Մի պահ միայն գրավվելով լուսնկա երեկոյով` թագուհին դարձյալ խորասուզվեց մտքերի օվկիանոսում:

13. Ո՞ր նախադասության մեջ պատճառական բայի կազմության սխալ ձև կա:

1) Երբեմն նստում էր դիմացս և խոսեցնում մեր սարերից ու լսում էր թաքուն համակրանքով:

2) Գրողի ներկայացրած մարդկային աշխարհում իշխում է գեղեցիկը:

3) Հետո տիրացուին գրել է տալիս այդ երեք անունները` նրան ուրիշ ոչինչ չհայտնելով:

4) Առաջին բուժօգնություն ցույց տալու ժամանակ պետք է անշարժեցնել վնասված վերջույթը:

14. Ո՞ր նախադասության մեջ դերբայի կամ ձևաբայի (կախյալ դերբայի) սխալ ձև չկա։

1) Դատարանը տուժվածից ցուցմունք վերցրեց կատարվածի վերաբերյալ:

2) Շատ անսպասելի կորում է նաև տիկնոջ վերջին հույսը:

3) Դեմքի թարմ գույնը պահպանելու համար մաշկը պետք է շարունակ խոնավացնել։

4) Ջրի ցայտերը դիպչում են ապակուն ու անմիջապես սառում:

Անկատար ձևաբայ- ում-երգում, խաղում

Վաղակատար ձևաբայ-ել- երգել, խաղացել

Ապակատար ձևաբայ-/ել/ու, /ալ/ ու- երգելու, խաղալու

Ժխտական ձևաբայ- ի,ա -/չի/, երգի, խաղա

1. Կազմել հետևյալ բայերի անկատար, վաղակատար, ապակատար, ժխտական ձևաբայերը՝ աշխատել, կարդալ, մեռնել, հանգչել, վախենալ, զարմանալ, զարմացնել, մոտեցնել, փախցնել, կտրտել, հուզվել:

աշխատել- աշխատում, աշխատել, աշխատելու, չի աշխատի

կարդալ-կարդում, կարդացել, կարդալու, չի կարդա

Մեռնել- մեռնում, մեռնել, մեռնելու, չի մեռնի

հանգչել- հանգչում, հանգչել, հանգչելու, չի հանգչի

վախենալ- վախենում, վախենալ, վախենալու, չի վախենա

զարմանալ-զարմանում, զարմանալ, զարմանալու, չի զարմանա

զարմացել- զարմացնում, զարմացնել, զարմացնելու, չի զարմացնում

մոտեցնել- մոտեցնում, մոտեցնել, մոտեցնելու, չի մոտեցնի

փախցնել-փախցնում, փախցնել, փախցնելու, չի փախցրնի

կտրտել-կտրտում, կտրտել, կտրտելու, չի կտրտի

հուզվել-հուզվում, հուզվել, հուզվելու, չի հուզվի

1. Կազմածդ ձևաբայերը խոնարհել սահմանական եղանակի անկատար ներկա, անկատար անցյալ, վաղակատար ներկա , վաղակատար անցյալ, ապակատար ներկա, ապակատար անցյալ ժամանակային ձևերով: Օրինակ՝ ուզում/ խաղում/ եմ, ես, է, ենք, եք, են- անկատար ներկա. ուզում էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին- անկատար անցյալ: Ուզել / խաղացել/ եմ, ես, է, ենք, եք, են- վաղակատար ներկա. խաղացել էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին- վաղակատար անցյալ: Ուզելու / խաղալու/ եմ, ես, է, ենք, եք, են- ապակատար ներկա. ուզելու / խաղալու/ էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին- ապակատար անցյալ

Աշխատում

Անկատար ներկա- աշխատում եմ, ես, է, ենք, եք, են

Անկատար անցյալ-աշխատում էի, էինք, էիր, էիք, էր, էին

Վաղակատար ներկա- աշխատել եմ, ենք, ես, եք, է, են,

Վաղակատար անցյալ- աշխատել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- աշխատելու եմ, ենք, ես, եք է

Ապակատար անցյալ- աշխատելու էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին

Կարդալ

Անկատար ներկա- կարդում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- կարդում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — կարդացել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- կարդալու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — կարդալու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Մեռնել

Անկատար ներկա- Մեռնում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- Մեռնում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — Մեռնել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- մեռնել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- մեռնելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — մեռնելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Հանգչել

Անկատար ներկա- հանգչում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- հանգչում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — հանգչել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- հանգչել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- հանգչելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — հանգչելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վախենալ

Անկատար ներկա- վախենում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- վախենում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — վախենալ եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- վախենալ էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- վախենալու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — վախենալու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Զարմանալ

Անկատար ներկա- զարմանում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- զարմանում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — զարմանալ եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- զարմանալ էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- զարմանալու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — զարմանալու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Զարմացնել

Անկատար ներկա- զարմացնում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- զարմացնում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — զարմացրել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- զարմացնել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- զարմացնելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — զարմացնելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Մոտեցնել

Անկատար ներկա- մոտեցնում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- մոտեցնում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — մոտեցրել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- մոտեցրել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- մոտեցնելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — մոտեցնելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Փախցնել

Անկատար ներկա- փախցնում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- փախցնում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — փախցրել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- փախցրել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- փախցնելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — փախցնելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Կտրտել

Անկատար ներկա- կտրտում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- կտրտում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — կտրտել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- կտրտել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- կտրտելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — կտրտելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Հուզվել

Անկատար ներկա- հուզվում եմ, ես, եք, ենք, է, են

Անկատար անցյալ- հուզվում էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Վաղակատար ներկա — հուզվել եմ, ես, եք, է, են, ենք

Վաղակատար անցյալ- հուզվել էի, էինք, էիք, էր, էին

Ապակատար ներկա- հուզվելու եմ, ես, եք, ենք, է, են

Ապակատար անցյալ — հուզվելու էի, էիր, էր, էինք, էիր, էին

Ներկա ժամանակ անցյալ ժամանակ

1 դեմք -եմ, ենք, 1 դեմք — էի, էինք,

2 դեմք-ես, եք 2 դեմք-էիր, էիք

3 դեմք — է, են 3 դեմք- էր, էին

2․ Կազմել հետևյալ բայերի անկատար ներկա և անկատար անցյալ ժամանակաձևերը՝ սիրել, երգել, խաղալ, կարդալ, հանգչել, դիպչել, կորչել, գտնել, ընկնել, վախենալ, վերադառնալ, սարսափեցնել, եռացնել, ուտեցնել, թռցնել։

Օրինակ՝ սիրում եմ, սիրում ես, սիրում է- սիրում ենք, սիրում եք, սիրում են- անկատար ներկա

Երգում եմ, երգում ես, երգում է — երգում ենք, երգում եք, երգում են

Խաղում եմ , խաղում ես, խաղում է, — խաղում ենք, խաղում եք, խաղում են

կարդում եմ, կարդում ես, կարդում է, — կարդում ենք , կարդում եք, կարդում են

հանգչում եմ, հանգչում ես, հանգչում է — հանգչում ենք, հանգչում եք, հանգչում են

դիպչել եմ , դիպչում ես, դիպչում է -դիպչում ենք, դիպչում եք, դիպչում են

կորչել եմ, կորչել ես, կորչել է — կորչել ենք, կորչել եք, կորչում են

գտել եմ, գտել ես , գտել է — գտել ենք , գտել եք, գտել են

ընկել եմ , ընկել ես, ընկել է — ընկել ենք, ընկել եք, ընկել են

վախեցրել եմ վախեցել ես վախեցել է -վախեցել ենք, վախեցել եք, վախեցել են

վերադառձել եմ , վերադառձել ես, վերադառձել է — վերադառձել եք վերադառձել ենք վերադառձել են

սարսափեցրել եմ , սարսափեցրել ես, սարսափեցնել է -սարսափեցրել ենք, սարսափեցրել եք, սարսափեցրել են

եռացրել եմ , եռացնել ես , եռացում է ,- եռացրել ենք, եռացրել եք, եռացրել են

ուտեցրել եմ, ուտեցրել ես, ուտեցնում է -ուտեցրել ենք, ուտացրել եք, ուտացրել են

թռցնել եմ թռցնել ես, թռցնել է -թռցնել ենք , թռցնել եք, թռցնել ես

սիրում էի, սիրում էիր, սիրում էր- սիրում էինք, սիրում էիք, սիրում էին- անկատար անցյալ

Երգել եմ, երգել ես, երգել է- երգել ենք, երգել են երգել եք

խաղալ — խաղում էի, խաղում էիր, խաղում էր -խաղում էինք, խաղում էիք , խաղում էին

կարդալ- կարդում էի, կարդում էիր, կարդում էր — կարդում էինք, կարդում էիք, կարդում էին

հանգչել- հանգչել էի, հանգչել էիր, հանգչել էր -հանգչել էինք, հանգչել էիք, հանգչել էին

դիպչել էի, դիպչել էիր, դիպչել էր -դիպչել էինք, դիպչել էիք, դիպչել էին

կորչել- կորչել էի, կորչել էիր, կորչել էր -կորչել էինք կորչել էիք, կորչել էին

գտել — գտել էի, գտել էիր, գտել էր- գտել էինք, գտել էիք, գտել էին

ընկնել- ընկել էի, ընկել էիր, ընկել էր- ընկել էինք, ընկել էիք, ընկել էին

վախեցել էի , վախեցել էիր, վախեցել էր- վախեցել էինք, վախեցել էիք, վախեցել էին

վերադառձել էի , վերադառձել էիր, վերադառձել էր- վերադառձել էինք , վերադառձել էիք, վերադառձել էին

սարսափեցնել էի սարսափեցնել էիր, սարսափեցնել էր — սարսափեցնել էինք, սարսափեցնել էիք, սարսափեցնել էին

եռացնել- եռացնել էի, եռացնել էիր , եռացնել էր, -եռացնել էինք, եռացնել էիք , եռացնել էին

ուտեցնել — ուտեցնել էի, ուտեցնել էիր, ուտեցնել էր -ուտեցնել էինք , ուտեցնել էիք, ուտեցնել էին

թռցնել — թռցնել էի, թռցնել էիր, թռցնել էր -թռցնել էինք, թռցնել էիք, թռցնել էին

1․Կազմիր հետևյալ բայերի անորոշ, ենթակայական, հարակատար և համակատար դերբայները՝ սիրել, գրել, կարդալ, գնալ, փախչել, գտնել, մոտենալ, հարստանալ, թռչել, վախեցնել, հանգչել, հանգցնել, եռացնել, եռալ, սիրվել, գտնվել, թռչկոտել, կտրատել։

Անորոշ- սիրել, գրել, կարդալիս, գնալ, փախչելիս, գտնել, մոտենալ, հարստանալ, թռչել, վախենալ, հանգչել, հանգցնել, եռացնել, եռալ, սիրվել, գտնվել, թռչկոտել, կտրատել

Ենթակայական- սիրող, գրող, կարդող, գնացող, փախչող, գտնող, մոտենող, հարստացոխող, թռչող, վախեցող, հանգչոխ, հանգցնոխ, եռացնող, եռացնող, սիրող, գտնվող, թռչկոտող, կտրատող

Հարակատար-սիրած, գրած, կարդացած, գնացած, փախաց, գտած, մոտեցած, հարստացած, թռչած, վախեցած, հանգչեցրած, հանգեցրած, եռացրած, եռացած, սիրացած, գտած, թռչկոտած, կտրատած։

Համակատար- սիրելի, գրելիս, կարդալիս, գնալիս, փախնելիս, գտնելիս, մոտենալիս, հարստանալիս, թռչելիս, վախենալիս, հանգչելիս, հանգեցնելի, եռացնելիս, եռալիս, սիրվելիս, գտնելիս, թռչկոտելիս, կտրատելիս։

2․ Բակունցի Լառ- Մարգարը պատմվածքից դուրս գրիր անկախ դերբայները, որոշի՛ր խոնարհման տիպը /ա,ե/։

Ձմեռն անցավ, բայց և ոչ ոք չնկատեց գարնան գալը։ Ավազուտների վրա կոշտ, փշոտ բույսեր կանաչեցին, հետո չորացան։ Նրանց հետ էլ անցավ հարավի կարճատև գարունը, ավազուտները նորից լերկացան, կեծացան հրավառ արևի տակ։

Գալ, գնացող, գրացած,գրելիս,

3․ Առաջին վարժության բայերից ընտրիր հինգը, դրանց անորոշ, ենթակայական, հարակատար և համակատար դերբայներով կազմիր նախադասություններ։

Ու եթե ուղիները բախվեն, նորից ես գուցե քեզ չճանաչեմ․․․

1305 թվականն էր, մութ ու ցուրտ տարիները, այն ժամանակ նաև մութ էր սերը, և ոչ ոք հնարավորություն չուներ իր համար կողակից գտնելու, սիրելի՛ ընթերցող, քեզ համար դա լա՞վ է, թե՞ չէ , բնավ չգիտեմ, բայց թե սիրես անգամ, պարզապես մի՛ մթնիր թախծոտ երազիդ մեջ։

Մեզ միշտ հինը քաշել է, արդյոք այն վտանգավոր չէ՞ մեզ համար, արդյոք այն բանը, որ գրեթե միշտ կրկնվում է, կարո՞ղ է ապահով լինել,- գրում էր Վարդանը։

Իր համար ամեն ինչ սովորական էր, իր աշխարհում, իր համար սերը ուղղակի չկար, նա երազում էր ապրել, հենց ապրել․ ոչ թե ուղղակի տարիները անցնելով մահանալ․․․ Իրեն միշտ քաշել է հինը։

Մեկ օր նա երազի մեջ հանդիպում է մեկին, ով կարծես կախարդական լիներ, նրան նա նմանեցրեց գրքի,-  գրում էր նա։

Այնքա՜ն գեղեցիկ, բայց այնքան թաքնված  իր մեջ, մի իմաստ կա, որ եթե չճանաչես,  չես հասկանա, կարծես ես իրեն հանդիպել էի, բայց նա, նա կարծես ինձ չէր հավանել, նա հեռացավ, իսկ ես , ես մնացի կանգնած․․․ Արդյոք կհանդիպե՞նք երբևէ՝ չգիտեմ։
Նա արթնացավ․ աչքերը արդեն հասցրել էին լալ, նա ուզեց կրկին նրան տեսնել, բայց ինչպես՝ բնավ չգիտեր։ Նա գրեց։
Կարծես  էս դարից չէ, բայց այնքան մոտ է ինձ, հաստատ գիտեմ, որ հանդիպել եմ, բայց ինչպես նրան տեսնեմ՝ չգիտեմ։
Վարդանը իրեն ապտակ տվեց և ասաց, որ գժվել է ուզեցավ քնել, բայց քնելուն պես իրեն չէր տեսել, նորից աչքեր լաց էին եղել, իսկ նա, պատուհանից երջանիկ մարդկանց դեմքերին տխուր նայելով , ավելի էր նեղվում։

Նա վերցրեց գիրքը, որը կարծես արդեն կարդացել էր, բայց էլի սիրով կարդաց։
Շարունակեց գրել․․․
Բայց գիտե՞ս, ընթերցած հինը շատ լավն է, այնքան գեղեցիկ․ սիրում եմ, երբ սիրում եմ․․․
Գրում էր Վարդանը․․․
Նա շարունակեց
Մենք գուցե հանդիպենք, դու լինես ուրիշ կերպարանքով, բայց քեզ ես էլ չեմ ճանաչի, իմ սիրելի՛ անծանոթ։

Ես արթնացա և հասկացա, որ երազ էր, որ ես Վարդանն էլ չեմ, աչքերս լացել էին, բացեցի գիրքս և շարունակեցի կարդալ․․․

Ու եթե ուղիները բախվեն, նորից ես գուցե քեզ չճանաչեմ։

1.Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։

ա) Երեխան երկար լաց (լինելիս, լինելուց) շնչակտուր եղավ և նվաղեց։

բ) Ցանկապատի վրայով (թռչելիս, թռնելիս) տղան ոլորեց ոտքը և ստիպված էր մի քանի օր անցկացնել անկողնում պառկած:
գ) Պարտադիր չէ՝ շշուկով խոսեք. երեխան քնած (չի, չէ):

դ) Դավադիր գնդակը թիկունքից էր (դիպել, դիպչել) նրան ու տեղնուտեղը սպանել:
ե) Այգում (զբոսնելիս, զբոսնելուց) անսպասելիորեն գտա մի քանի օր շարունակ ինձ չարչարող խնդրի լուծման ուղին

2. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը.

ա) Տնօրենն ավելացրեց, որ ինքը բոլորովին էլ դեմ (չէ, չի) այդ առաջարկությանը։
բ) Արդեն երեք հեքիաթ եմ պատմել, բայց երեխան դեռ քնած (չի, չէ):
գ) Բայց նա երբեք էլ կողմ (չէ, չի) եղել մեր՝ արտասահման մեկնելուն։
դ) Ես համոզվեցի, որ այդ երիտասարդը մարդ (չի, չէ) և երբեք էլ մարդ չի դառնա։

3. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը.

ա) Մանկամարդ աղջիկը, մոմակալը ձեռքին, միջանցքով քայլում էր շատ զգույշ, որ մոմը (չհանգեր, չհանգչեր) օդի հանդիպակաց հոսանքից։
բ) Երազում ես հաճախ (թռնում, թռչում) եմ, և դա գերագույն հաճույք է:
գ) Ճակատդ հարվածից կարմրել է, և եթե սառը թրջոց չդնես, (կուռչի, կուռի)։
դ) Հալածյալը (թռչեց, թռավ) ջրով լի խրամատի վրայով և կարողացավ խուսափել հետապնդողներից։
ե) Ոչ ոք երբևէ չի (փախչել, փախել) իր ճակատագրից, որքան էլ հեռու է եղել սնահավատությունից։

զ) Ծնողների անուշադրության պատճառով երեխան մտավ առվակը և (թռչեց, թրջեց) կոշիկներն ու գուլպաները:
է) Վիրավոր զինվորն ընկերոջը խնդրում էր իրեն (թողնել, թողել) և վերադառնալ խրամատ, բայց ընկերը ամեն կերպ ջանում էր վիրավորին օգնել:

4. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծեք ճիշտը.

ա) Քիմիական այդ նյութը (գործածվում է, գործ է ածվում) տարատեսակ օծանելիքներ պատրաստելու համար:
բ) Հարգելիս, (վեր մի՛ կաց, մի՛ վեր կաց). մենք նստած կզրուցենք:

գ) Սարեր ու ձորեր, իմ վիշտը (լացեք, լացեցեք), այս աշխարհում ինձ մխիթարող չունեմ:
դ) Գնա, քեզ հարմար ու քեզ արժանի տեղ գտիր, քեզ այս տունն այլևս (թողող, թողնող) չկա։
ե) Կրթությամբ լինելով բանասեր՝ Սուրենը անցավ վերապատրաստման դասընթաց և (դարձավ, դառավ) հաշվապահ:
զ) Կարենը դեռ դպրոցական տարիքից իր վերնաշապիկն ու գուլպաներն ինքն է (լվանում, լվում)։
է) Մենք այդ տղաներին մի քանի համապատասխան խոսք (ասեցինք, ասացինք), ու նրանք հասկացան, թե ում հետ գործ ունեն:
ը) Պետավտոտեսչության նոր որոշման համաձայն՝ (մգացված, մգեցված) ապակիներով ավտոմեքենաների երթևեկն արգելվում է:
թ) Հարգելի՛ ուղևորներ, երթուղայինների վարորդներին (մի՛ թույտ վեք, թույլ մի՛ տվեք) մեքենայում ծխել և վնաս տալ ձեր առողջությանը։
ժ) Հեռավոր երկրներից հում մսեղեն հնարավոր է ներմուծել միայն (սառացված, սառեցված) վիճակում:
ժա) Վերջին անգամ բաժակները (լցրինք, լցրեցինք), բայց չգիտես ինչու ոչ ոք այլևս չէր ուզում ո՛չ բաժակաճառ ասել, ո՛չ խմել։
ժբ) Ա՛յ հոգուդ մեռնեմ, ինչու չես (թողում, թողնում)՝ այդ անպատկառին մի երկու լավ խոսք ասեմ, որ իմանա՝ ում հետ ինչպես պետք է խոսել։

5. Կազմի՛ր նախադասություններ՝ գործածելով հետևյալ բայերն այնպես, որ մի դեպքում արտահայտեն գործողության կատարման հրաման, մի դեպքում՝ պայման, մեկ այլ դեպքում՝ հարկադրանք: Կազմածդ նախադասությությունները համեմատի՛ր իրար հետ: Գալ, լալ, տալ, դառնալ, լինել, դնել, անել, սիրել, կարդալ, թռչել, թրջել, մոտենալ, մոտեցնել,հանգչել, մտնել:

Օրինակ՝ գալ- Արի՛ մեր քաղաք, որտեղ ամեն ինչ հետաքրքիր է: (հրաման): Կգամ, եթե խոստանաս ինձ լսել:(պայման) Պիտի գա, որովհետև խոստացել է: (հարկադրանք)

արի մեր դասարանի Ինեսային սիրի , կգաս Ինեսային սիրես

պիտի գաս Ինեսային սիրես որովհետև ինքը լավ աղջիկ է

Արի իմ կողքը գիրք կարդա, կգաս իմ կողքը գիրք կարդաս

Պիտի գաս, իմ կողքը կարդաս ուսուցիչն է այդպես ասել

Արի մտի իմ տուն , կգաս մտնես իմ տուն, պիտի գաս մտնես իմ տուն որովհետև ես այդպես եմ ուզում