Մաթեմատիկա առարկայից իմ կատարած աշխատանքները տես այստեղ մաթեմատիկայի բաժին:


Այս ուսումնական շրջանում ուսումնասիրել ենք հետևյալ թեմաները, բայց ինձ ամենից շատ հետաքրքրել է այս թեման՝ տոկոսներ թեման, որովհետև այն հետաքրքիր է։

1.      Տառային արտահայտություններ,  օրինակ՝ Բ+18=20

2.     Հարաբերություններ,  օրինակ՝ 20:5=4

3.     Համեմատություններ և նրանց հիմնական հատկությունը, օրինակ՝      12։2=6
և 36:6=6

4.     Համեմատությունների վերաբերյալ խնդիր, բերեմ օրինակ՝ 100 գ ջուրը պարունակում է 2 գ աղ, 500 գ, քանի աղ է պարունակում

5.     Մասշտաբ, օրինակ՝

6.     Տոկոսներ,  օրինակ՝ 5% +4%=9%

7.     Պատահույթ,  օրինակ՝ վաղը անձրև է գալու

8.     Պատահույթի հավանականությունը,  օրինակ՝  Խաղոսկրը գցելիս որքա՞ն է վեցից մեծ թիվ դուրս գալու հավանականությունը։

0/6

9.     Բացասական ամբողջ թվեր,  օրինակ՝ -10

10.  Ամբողջ թվերի շարքը և ամբողջ թվերի համեմատումը,  օրինակ՝ -3>-10

11.  Կոորդինատային ուղիղ,  օրինակ՝

12.  Հակադիր ամբողջ թվեր,  օրինակ՝ -5, 5

13.  Ամբողջ թվի բացարձակ արժեքը,  օրինակ՝ |25|+|-25|=50

14.  Ամբողջ թվերի գումարումը,  օրինակ՝  -50+(-50)=-100

15.  Ամբողջ թվերի հանումը,  օրինակ՝ -25-(-5)=-20

16.  Ամբողջ թվերի բազմապատկումը,  օրինակ՝ 10x(-5)=50

17.  Ամբողջ թվերի գումարման օրենքները,  օրինակ՝ -11+(-81)=-81+(-11)

18.  Ամբողջ թվերի բազմապատկման օրենքները,  օրինակ՝ -51x(-12)=-12x(-51)

19.  Ամբողջ թվերի բաժանումը,  օրինակ՝ -25:(-5)=5

Հայտնի է, որ մարմինները փոխազդեցության հետևանքով փոխում են իրենց արագությունները: Եթե մարմինը չի կարող ամբողջությամբ շարժվել, ապա ուժի ազդեցությամբ նրա մասերը կարող են շարժվել իրար նկատմամբ: Այդ դեպքում մարմինը փոխում է իր ձևն ու չափսերը (տե՛ս նկարները): 

Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի և չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա:

Առաձգական դեֆորմացիայի ժամանակ մարմնում առաջացած առաձգականության ուժն ուղիղ համեմատական է դեֆորմացիայի չափին:

Առաձգական դեֆորմացիայի ժամանակ մարմնում առաջանում են ուժեր, որոնք խոչընդոտում են դեֆորմացիան:

Ուժի ազդեցությամբ մարմինները կարող են փոխել ոչ միայն իրենց շարժման արագությունն ու ուղղությունը, այլև ձևն ու չափերը:
Ձևափոխությունը լինում է առաձգական և պլաստիկ: Ուժի ազդեցությունը վերացնելուց հետո առաձգական ձևափոխության դեպքում մարմինները վերականգնում են իրենց սկզբնական ձևը և չափերը:
Առաձգական ձևափոխության դեպքում սեղմված, ձգված, ճկված կամ ոլորված մարմիններում նույնպես ուժ է առաջանում, որը ձգտում է վերականգնելու մարմնի սկզբնական ձևը և չափերը: Այդ ուժը կոչվում է առաձգականության ուժ:

դ. 2.3. Առաձգականության ուժ, ուժի չափումը

Հարցեր
1. Բերել կենցաղում հանդիպող առաձգական երևույթների օրինակներ: Դարակի ճկվելը ծանրությունից
2. Մարմինների ձևափոխության ի՞նչ տեսակներ կան: Կան սեղմված, ձգված, ճկված կամ ոլորված։
3. Ե՞րբ են առաջանում առանձգականության ուժեր: Երբ մարմինը սեղմված, ձգված, ճկված կամ ոլորված ձևից հետ փորձում է վերկանգնել իր սկզբնական ձևերը և չափերը։

Որոշ մարմիններ լողում են ջրի մակերևույթին. իսկ մյուսները սուզվում են ջրի մեջ: Մարմինները լողալու պայմանները ուսումնասիրել է հույն գիտնական Արքիմեդը: Նա առաջինն է հաշվել հեղուկի մեջ ընկղմված մարմնի վրա ազդող ուժի մեծությունը: Այդ պատճառով հեղուկներում և գազերում մարմնի դուրս հրող ուժը կոչվում է արքիմեդյան ուժ:
Հեղուկի մեջ ընկղմելով տարբեր մարմիններ՝ կարող ենք հայտնաբերել հետևյալ օրինաչափությունները.
1. Եթե մարմնի նյութի խտությունը մեծ է հեղուկի խտությունից, ապա մարմինը սուզվում է:
2. Եթե մարմնի նյութի խտությունը փոքր է հեղուկի խտությունից, ապա մարմինը լողում է հեղուկի մակերևույթին:
3. Եթե մարմնի նյութի խտությունը հավասար է հեղուկի խտությանը, ապա մարմինը մնում է հավասարակշռության մեջ հեղուկի ցանկացած տեղում:

Հեղուկներում և գազերում մարմինը դուրս հրող ուժը

Կատարե՛ք փորձեր և կատարե՛ք եզրակացություն.
1.թե ինչու է ձուն սուզվում խմելու ջրի մեջ, ձվի խտությունը  ավելի մեծ է  ,  քան   խմելու ջրի  խտությունը , այդ պատճառով էլ ձուն սովորական, խմելու ջրում սուզվում է, իսկ աղաջրում  վերև է  բարձրանում :
2. ազատ լողում որոշ նոսրություն ունեցող աղաջրում, ձուն   ջրի երես է դուրս գալիս  աղաջրում  ջրի խտության պատճառով :
3. լողում խիտ աղաջրի մակերևույթին: Որոշ նոսրություն ունեցող աղաջրում այն ազատ լողում է, որովհետև խտությունը համարյա հավասար է։

1. Տեսակավորող Գլխարկի խոսքում կգտնես.
   • ուղղագրական սխալները,
   • կետադրական սխալները:

Գուցե մտածես գեղեցիկ չեմ ես,

Եվ կսխալվ ես, թե տեսածով դատես։

Երթվում եմ կոտրած ճարմանդովս միյակ

Որ չկա աշխարում, ինձ նման գլխարկ։

Բայց թե կասկած ես ու շատ փնտրտ ես,

Քիթս կկտրեմ, թե ուրիշը գտնես։

Դեն նետեք բերետ, փափախ ու կեպի՝

Գլխարկներ դատարկ, ապուշ, անհոքի։

ԵՍ եմ այստեղ միայն կարեվոր, ամենագետ, ու գլխավոր,

Գլխարկն եմ ես անզուգական, իմաստուն ու զորավոր։

Տեսակավորող Գլխարկն եմ ես,

Գլխարկների արգան հեռատես․

Թե վստահես, ու գլխիդ ինձ դնես,

Ճակադագիրդ այստեղ կտեսնես։

Դու երբեք ինձնից, ոչինչ չես թագցնի,

Դի՛ր գլխիդ վստահ ու մի՛ վարանի։

Կասեմ քեզ շիտակ, թե ուր կգնաս,

Ինչ գործեր կանես, ում կնկերանաս։

2. Կդիտես Հարրի Փոթերի մասին վիպաշարի թարգմանիչ Ալվարդ Ջիվանյանի հետ զրույցը՝ նվիրված Ջոան Ռոուլինգին և կպատասխանես հարցերին:

• Ի՞նչ նոր բառեր սովորեցիր զրույցը լսելիս: Բառարանների օգնությամբ կբացատրես քեզ համար անծանոթ, անհասկանալի բառերը:
• Ի՞նչ նոր փաստեր, քեզ համար կարևոր, տպավորիչ տեղեկություններ իմացար:
• Գրիր քո ամենահավանած, քեզ տպավորած խոսքերը:

Խնդիկ-Շլդիկը և նրա հռհռան կոճղը

Կար-չկար, հեռու-հեռավոր երկրում մի հիմար թագավոր կար: Մի անգամ սա որոշեց, որ միայն ինքը պետք է ունենա կախարդելու արտոնություն: Այդ նպատակով հրամայեց գլխավոր հրամանատարին կազմել վհուկներ որսացողների ջոկատ և տվեց նրանց կատաղի, սև շների մի ամբողջ ոհմակ: Հրամայեց նաև բոլոր քաղաքներով և գյուղերով հայտարարել, որ արքան փնտրում է հրաշագործության ուսուցչի: Գործող հրաշագործներից ոչ ոք չհամարձակվեց արձագանքել, քանի որ բոլորը թաքնվել էին ահավոր ջոկատից:

Փոխարենը գտնվեց խարդախ մեկը, որ ոչ մի մոգական կարողություն չուներ, բայց փոխարենը ո՜նց էր ուզում հարստանալ: Խաբեբան արքունիք ժամանեց և հայտարարեց, իբր ինքը հմուտ հրաշագործ է, ցույց տվեց մի քանի պարզունակ հնարքներ, հիմար արքան էլ հավատաց, որ իր առաջ հզոր հրաշագործ է կանգնած, անմիջապես հռչակեց նրան գլխավոր պալատական մոգ և դարձրեց հրաշագործության իր անձնական ուսուցիչ:

Խաբեբան խնդրեց արքայից մի ամբողջ պարկ ոսկի իբր նրա համար, որ գներ կախարդական փայտիկներ և այլ անհրաժեշտ իրեր հրաշագործության համար: Բացի այդ՝ նա խնդրեց մի քանի մեծ սուտակ բուժիչ հրաշագործությունների համար, մի քանի արծաթե գավաթ էլ՝ կախարդական ըմպելիքների համար: Հիմար արքան նրան ոչ մի հարցում չէր մերժում: Խաբեբան թաքցրեց գանձերն իր տանն ու վերադարձավ պալատ: Նա չգիտեր, որ իրեն նկատել է արքայական կալվածքների ծայրին գտնվող խեղճ տնակում ապրող մի պառավ: Նրան Խնդիկ էին կոչում, լվացք էր անում. լվանում էր արքայական սավանները, որ միշտ լինեն ճերմակ, փափուկ ու անուշաբույր:

Մի անգամ պառավը սպիտակեղենը կախելիս տեսավ, թե ինչպես այս խաբեբան երկու ճյուղ կոտրեց արքայական պարտեզում և հետը տարավ պալատ: Դրանցից մեկը տվեց Նորին մեծությանը՝ վստահեցնելով,թե իբր դա անսովոր ուժի տեր կախարդական փայտիկ է:

-Բայց այն կհնազանդվի միայն նրան, որ արժանի է դրան,-վստահեցրեց կեղծ հրաշագործը:

Ամեն առավոտ խաբեբան և հիմար թագավորը գալիս էին այգի, թափ էին տալիս իրենց փայտիկները՝ ամեն տեսակ անհեթեթություն բաչականչելով: Խաբեբան երբեմն նոր հնարքներ էր ցույց տալիս, և արքան, ինչպես միշտ, հավատում էր, որ իր պալատական հրաշագործը հզոր մոգ է, և որ ինքը իզուր չէ այդքան գումար ծախսել:

Մի առավոտ խաբեբան և հիմար արքան սովորականի պես իբր հրաշագործություն էին սովորում, երբ հանկարծ արքայի ականջին քրքիջ հասավ: Պառավն էր, որ իր տնակի պատուհանից դիտում էր կեղծ հրաշագործի և արքայի արած հիմարություններն ու գլորվում ծիծաղից:

-Հավանաբար տեսքս այն չէ, որ պառավը այդպես հրճվում է,-զայրացավ արքան՝ դադարելով ցատկոտել ու թափահարել փայտիկը:-Զզվեցրին ինձ քո դասերը: Ե՞րբ եմ կարող հրաշք գործել ենթականերիս աչքի առաջ: Պատասխանի´ր, պալատակա´ն հրաշագործ:

Խաբեբան հանգստացրեց արքային՝ վստահեցնելով, որ նա կկարողանա իրական հրաշքներ գործել, բայց արքային տանջում էր պառավի հռհռոցը:

-Վաղը մենք կհրավիրենք ամբողջ պալատին՝ հիանալու արքայի հրաշագործությամբ,-հայտարարեց նա:

Խաբեբան հասկացավ, որ գանձերը հավաքելու ու փախչելու ժամը հասել է:

-Ձերդ մեծություն, դա անհնար է: Մոռացա հայտնել Ձեզ, որ վաղը պետք է գնամ հեռավոր ճամփորդության:

-Թե համարձակվես լքել պալատն առանց իմ թույլատրության, պալատական հրաշագործ, որսորդներս կգտնեն քեզ ու շների բաժին կդարձնեն: Առավոտյան դու կօգնես ինձ հրաշք գործել ծառաներիս առաջ, ու թե հանկարծ մեկը չհավատա ու ծիծաղի, գլխովդ ես պատասխան տալու:

Զայրացած արքան վերադարձավ պալատ, իսկ սարսափահար խաբեբան բակում մեխված մնաց: Էլ ոչ մի խորամանկություն իրեն չէր փրկի, հնարավոր չէր փախչել կամ օգնել արքային, ախր կախարդել էլ չգիտեր:

Չիմանալով իր վախի ու զայրույթի համար ումից վրեժ լուծել՝ ինքնակոչ հրաշագործը նետվեց դեպի պառավի խրճիթը՝ նայելով պատուհանին: Ի՞նչ տեսնի. պառավը նստած է սեղանի մոտ և փայլեցնում է իր կախարդական փայտիկը, իսկ մի անկյունում իրենք իրենց լվացվում են արքայական սավանները: Խաբեբան միանգամից հասկացավ, որ պառավը տեղով իրական հրաշագործ է: Նա է իրեն այդ նեղության մեջ գցել, նա էլ թող օգնի:

-Ա´յ պառավ,-գոռաց պալատական հրաշագործը,-քո հռհռոցն ինձ վրա շատ թանկ նստեց: Ինձ կօգնես, թե չէ արքայական որսորդների բաժին կդարձնեմ:

Պառավը ժպտաց խաբեբայի երեսին՝ խոստանալով օգնել, ինչով կարող է: Խաբեբան հրամայեց նրան թաքնվել թփերի մեջ, և երբ արքան սկսի կախարդական բառերն ասելը, աննկատ իրականացնի դրանք նրա փոխարեն: Պառավը համաձայնվեց՝ միայն մի բան հարցնելով.

-Իսկ եթե արքան այնպիսի հրաշք ուզենա գործել, որն իմ ուժերի սահմաններո՞ւմ չլինի:

-Այդ ծեր հիմարը դժվար ունակ լինի այնպիսի բան հնարելու, ինչին կախարդանքդ չհերիքի,- ասաց խաբեբան՝ ճամփա ընկնելով դեպի պալատ ու հիանալով սեփական հնարամտությամբ:

Հաջորդ օրը բոլոր պալատականները հավաքվել էին այգում: Արքան բեմ ելավ, խաբեբան՝ նրա ետևից:

-Սկզբի համար այնպես կանեմ, որ այս տիկնոջ գլխարկն անհետանա,-բացականչեց արքան:

Պառավը, թփերում թաքնված, իր կախարդական փայտիկով իրագործեց այդ կախարդանքը: Հիացած պալատականները երկար ծափահարեցին: Արքան ևս հիացմունքի մեջ էր:

-Հիմա այնպես կանեմ, որ այս ձին կթռչի:

Պառավն աննկատ դա էլ իրագործեց: Պալատականներն ավելի բարձր ծափահարություններ ու հիացական բացականչություններ նվիրեցին իրենց հրաշագործ-արքային:

-Իսկ հիմա…

Արքան էլ չգիտեր՝ ինչ ասեր, երբ նրա առաջ հայտնվեց վհուկ որսացողների առաջնորդը:

-Ձերդ գերազանցություն, այս առավոտ մեր շներից մեկը թունավորվեց և մահացավ: Վերադարձրեք նրան, խնդրում եմ:

Նա շանը բեմ բերեց: Հիմար արքան թափահարեց փայտիկը, բայց պառավը թփերի ետևում միայն քմծիծաղ տվեց: Նա չփորձեց անգամ փայտիկը բարձրացնել: Կախարդանքն անզոր էր վերակենդանացնելու հարցում:

Շունը տեղից չշարժվեց, ամբոխը սկսեց քչփչալ, քրքջալ: Պալատականները սկսեցին ենթադրել, որ առաջին երկու հրաշքներն ընդամենը պարզունակ հնարքներ էին:

-Ինչո՞ւ չի ստացվում,-դիմելով խաբեբային՝ ճչաց արքան:

Սա չգիտեր՝ ինչ հնարեր. մտքին միայն մի բան եկավ.

-Այ այնտեղ, Ձերդ գերազանցություն, այնտեղ,-գոչեց խաբեբան՝ ցույց տալով թփերը,-ես տեսնում եմ նրան, չար պառավը, որ հրաշագործ է, իր ստոր հնարքներով փորձում է խանգարել Ձեզ: Բռնեք դրան:

Պառավը սկսեց փախչել, նրան հետևում էին որսորդներն իրենց շներով: Սակայն հաջողվեց փախչել ու անհետանալ:

Արքան, խաբեբան և բոլոր պալատականները վազեցին այդտեղ և տեսան, որ շները բարձր հաչոցով թաթերով քերծում են մի հին ծառ:

-Նա ծառի է վերածվել,-գոչեց խաբեբան:

Քանի որ նա անասելի վախենում էր, որ պառավն էլի մարդ կդառնա ու իրեն կմատնի, ավելացրեց.

-Պետք է կտրել ծառը, Ձերդ գերազանցություն: Չար հրաշագործների հետ միշտ այդպես են վարվում:

Կացին բերեցին ու կտրեցին հին ծառը պալատականների և խաբեբայի բացականչությունների ներքո: Արդեն պատրաստվում էին պալատ վերադառնալ, երբ հանկարծ բարձր հռհռոց լսվեց: Ծառից կոճղն էր մնացել, որ հանկարծ սկսեց խոսել պառավի ձայնով.

-Հիմարնե´ր, հրաշագործին չի կարելի սպանել կիսելով: Չեք հավատում, վերցրեք կացինն ու նույնը փորձեք ձեր պալատական հրաշագործի վրա:

Որսորդներից գլխավոր կացինը բարձրացրեց: Այդտեց խաբեբան ծնկի եկավ, սկսեց գթասրտություն խնդրել և անմիջապես ամեն ինչ խոստովանեց:Նրան բանտ տարան, կողճի հռհռոցն ուժգնացավ:

-Նրա համար, որ դուք կիսեցիք հրաշագործին, ձեր թագավորության վրա սարսափելի անեծք դրվեց,- ասաց կոճղը վախից քարացած թագավորին: Այսուհետ ցանկացած հրաշագործի վրա հասած ցանկացած հարված կզգաս մաշկիդ վրա: Քեզ այնքան էլ քաղցր կյանք չի սպասվում:

Սա լսելով՝ արքան էլ ծնկի եկավ և խոստացավ անմիջապես հրաման արձակել, որ ոչ ոք չհամարձակվի դիպչել որևէ հրաշագրծի, որ նրանք կարողանան հանգիստ կյանքով ապրել:

-Շատ լավ,-ասաց կոճղը,-բայց դու դեռ մեղքդ չես քավել պառավի առաջ:

-Ինչ սիրտդ կկամենա,-լալիս էր թագավորը:

-Պառավի արձանը կանգնեցրու խեղճի հիշատակին, ու որ միշտ հիշես արածդ հիմարությունը:-պահանջեց կոճղը:

Արքան միանգամից համաձայնվեց և խոստացավ գտնել լավագույն քանդակագործին ողջ թագավորությունում, որ պատրաստվի մաքուր ոսկուց արձան:

Ստորացված արքան ենթակաների և պալատականների տիկնան հետ վերադարձավ պալատ, իսկ կոճղը դեռ երկար հռհռում էր հիմար արքայի վրա:

Երբ բոլորը գնացին, արմատների միջից դուրս թռավ հաստլիկ ու ծեր նապաստակ՝ ատամների արանքում սեղմած կախարդական փայտիկը: Պառավը հեռու-հեռու ցատկեց, իսկ կոճղի վրա կանգնեցվեց իր ոսկե արձանը, ու էլ ոչ ոք այդ թագավորությունում չհետապնդեց հրաշագործներին:

Թարգմանությունը՝ 7-6 դասարանի սովորողներ Գոհար Բարսեղյանի և Անահիտ Դաշյանի

Լրացուցիչ կրթություն

• Պատրաստում ենք Բարդ Բիդլի հեքիաթների աուդիոգրքային տարբերակը: Ընտրիր հեքիաթներից մեկն ու ընթերցիր պատկերազարդ տեսանյութով (եթե կան նախորդ տարվա ընթացքում արված նման աշխատանքներ, կուղարկեք հղումները):
  • Հրաշագործը և ցատկոտան կաթսան
  • Հաջողության փերու շատրվանը
  • Երեք եղբայրների հեքիաթը
  • Խնդիկ-Շլդիկը և նրա հռհռան կոճղը
  • Կախարդի մորթե սիրտը

Ջերմային երևույթի ժամանակ մարմինները ստանում կամ տալիս են որոշակի քանակությամբ էներգիա՝ ջերմություն:
Բուսական և կենդանական աշխարհի կյանքի անհրաժեշտ պայմաններից է՝ ջերմությունը: Ջերմության գլխավոր աղբյուրն Արեգակն է: Արեգակի ջերմային էներգիան տեղափոխվում է ճառագայթմամբ: Երկիրն ու Արեգակն իրարից անջատված են դատարկ տարածությամբ, սակայն դա չի խանգարում, որ Արեգակի ջերմությունը հասնի Երկիր:

Տարբեր նպատակներով ջերմություն ստանալու համար օգտագործում են այնպիսի վառելանյութեր, ինչպիսիք են նավթը, բնական գազը, փայտը, քարածուխը, տորֆը և այլն: Ջերմային էներգիայի աղբյուրներն առաջացել են հազարամյակների ընթացքում մեռած կենդանի օրգանիզմների և նրանց արգասիքների քայքայումից: Պաշարները գտնվում են Երկրի ընդերքում, և բնականաբար սահմանափակ են: Ջերմային էներգիայի այս աղբյուրներից օգտվելիս դրանց այրման ընթացքում առաջանում են վնասակար գազեր, մոխիր, մուր, որոնք, անցնելով մթնոլորտ, աղտոտում են այն և վտանգ հանդիսանում կենդանի օրգանիզմների համար: Վառելանյութերից բնապահպանական առումով համեմատաբար մաքուր է բնական գազը: Բնական գազը օգտագործվում է տարբեր նպատակներով՝ բնակարանների տաքացման, գազօջախների, ավտոմեքենաների, ջերմաէլեկտրակայանների աշխատանքի համար:
Վառելիքային հանածոներից են նավթը, քարածուխը, այրվող գազը, տորֆը: Սրանք այն օգտակար հանածոներն են, որոնցից ջերմություն և էլեկտրաէներգիա են ստանում: Առանց վառելիքի չեն կարող աշխատել ավտո­մեքենաները, տրակտորները, ինքնաթիռները: Վառելիքից ստացված էլեկտրաէներգիայի շնորհիվ աշխատում են գործարաններն ու ֆաբրիկաները:  Վառելիքով ձմռանը տաքացվում են մեր բնակարանները:
Էներգիայի և մասնավորապես ջերմային էներգիայի պահանջները բավարարելու համար օգտագործվում է, այսպես կոչված, միջուկային վառելիքը: Օրինակ՝ Հայկական ատոմակայանն աշխատում է այդպիսի վառելիքով: Այն արտադրում է էլէկտրական էներգիա, որի մի մասը կենցաղում օգտագործվում է ջերմային էներգիա ստանալու համար: Ջերմային էներգիայի մեծ աղբյուր կա նաև Երկրի խորքերում: Որոշ չափով կարողանում են օգտագործել Երկրի ընդերքի այն տաք տարածքների ջերմային էներգիան, որոնք մոտ են մակերևույթին: Դրանք տաք աղբյուրները և գեյզերներն են:

Հարցեր

1. Վառելանյութերի ի՞նչ տեսակներ գիտեք:

Նաֆթ, բենզին, տորֆ, ածուխները,  փայտանյութը:

2․ Ինչու՞ է կյանքի համար անհրաժեշտ ջերմային էներգիան:

Ջերմային էներգիան կարևոր է բույսերի համար, որովհետև բույսերը դրանցով են սնվում և տալիս են թթվածին, շնչելով ածխաթթու գազ և մենք շնչում ենք թթվածին:

3․ Տեսանյութ պատրաստիր և պատմիր ջերմային էներգիայի աղբյուրների կամ վառելանյութերի մասին:

Ջերմաստիճանի հետ են կապում տաք և սառը արտահայտությունները:
Եթե տաք և սառը մարմինները հպվում են, ապա որոշ ժամանակ անց նրանց ջերմաստիճանները հավասարվում են:
Երբ ջերմաչափը դնում են հիվանդի թևի տակ, ջերմությունը հիվանդից անցնում է ջերմաչափին, և հիվանդի ու ջերմաչափի ջերմաստիճանները հավասարվում են, ջերմաչափը և հիվանդը միմյանց հետ գտնվում են ջերմային հավասարակշռության վիճակում: Այսպիսով՝ մարմնի տաք կամ սառը լինելը որոշվում է նրա ջերմաստիճանով:
Ջերմաստիճանը մարմնի տաքացման աստիճանը և ջերմային հավասարակշռության վիճակը բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:

Ջերմաստիճան

Հարցեր

1. Ջերմաչափերի ի՞նչ տեսակներ կան:

2. Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը: Ջերմաստիճանը բնութագրում է օդի, ջրի կամ ուրիշ նյութի ջերմաստիճանը

3.Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում: Մարմինը ջերմային հավասարակշռություն է լինում այն ժամանակ, երբ սառը և տաքը հպվում են: