Կոտորակների հանում

1.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:

63/15 – 48/15=15.15

100/19 – 31/19=69/19

8/7 – 1=7/6

10/197 – 4/197=6/197

2.Անկանոն կոտորակից նույն հայտարարն ունեցող ի՞նչ կանոնավոր կոտորակ պետք է հանել, որպեսզի պատասխանը բնական թիվ լինի.

10/3- 1/3=9/3=3

29/7- 1/7=28/7=4

62/11-7/11=55/11=5

3.ABC եռանկյան պարագիծը 12/7 սմ է: Հայտնի է, որ AC = 5/7 սմ, AB = 3/7 սմ: Գտե՛ք BC կողմի երկարությունը:

4.Ի՞նչ կոտորակ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն:

82/105 +* = 91/105

* + 11/12 = 29/12

5.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:

27/24 – 19/32

25/81 – 5/18

35/48  — 17/36

43/64 – 15/24

81/56 – 3/14

72/169 – 5/26

6.Գտե՛ք որևէ երկու կոտորակ, որոնց տարբերությունը լինի՝

4/9

17/5

18/13

ՄՈՎՍԵՍ ԽՈՐԵՆԱՑԻ

Մովսես Խորենացին ծնվել է 5-րդ դարի սկզբին՝ մոտ 410թ.-ին, Տարոն գավառի Խորնի կամ Խորոն գյուղում: 15-16 տարեկան հասակում, նրան ուղարկում են Վաղարշապատ, որտեղ էլ նա աշակերտել է Մեսրոպ Մաշտոցին և Սահակ Պարթևին: Հայերենից բացի նա տիրապետում էր նաև հունարենին և ասորերենին:

431 թ.ին ուսուցիչները նրան այլ աշակերտների հետ ուղարկել են Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաք՝ «իսկական ճեմարանում կատարելագործվելու»։ Այստեղ նա սովորել է օտար լեզուներ, հատկապես հունարեն, յուրացրել է փիլիսոփայություն, քերթողական արվեստ, երաժշտություն, ճարտասանություն, աստվածաբանություն, պատմություն։ Այստեղ մոտ 5- 6 տարի ուսանելուց հետո Խորենացին  իր ընկերների հետ ճանապարհվում է դեպի Հունաստան։ Սակայն ծովային սաստիկ քամիները նրանց նավը քշում են դեպի Իտալիայի ափերը։ Հռոմի սրբավայրերը այցելելուց հետո նրանք մեկնում են Աթենք: Աթենքում ձմեռն անցկացնելոց հետո նրանք գարնանը վերադառնում են Հայաստան: Սակայն ցավոք Խորենացին հայ երիտասարդների հետ տեղ է հասնում Սահակ Պարթևի և Մեսրոպ Մաշտոցի մահվանից՝ 440 թ.- ի փետրվարից հետո։ Այս առիթով Խորենացին անկեղծ ու խոր հուզմունքով է արտահայտում իր ապրումները. «Նույնիսկ չհասա տեսնելու նրանց աչքերի փակվելը, լսելու նրանց վերջին խոսքն ու օրհնությունը»։

Խորենացին զբաղվել է գրական աշխատանքով, աչք փակելով իր հանդեպ եղած անտարբերությանն ու հալածանքներին: նա թարգմանություններ է կատարել, գրել ինքնուրույն երկեր: Մովսես Խորենացին լինելով հայ միջնադարյան պատմագրության Պատմահայրը, գրել է Պատմություն հայոց աշխատությունը, որը միջնադարում եղել է ազգային ինքնաճանաչման, քաղաքական- հայրենասիրական դաստիարակության ուսումնական ձեռնարկ: Հայ սերունդները մեծարել նրան «Պատմահայր», «Մեծն Մովսես», «Քերթողահայր»,«Տիեզերահռչակյալ» և այլ պատվանուններով։ Այս աշխատության մեջ կան նաև որոշ կեսագրական տեղեկություններ Խորենցու կյանքից, որոնք լրացվում են որոշակի հիշատակություններով ու ավանդույթներով: Այդ ավանդույթները, որոնք ամենայն հավանականությամբ հիմված են պատմական հիմքերի վրա Խորենացուն համարում են նաև նշանավոր երգիչ, երաժիշտ, բանաստեղծ: Այս տեսանկյունից հատկապես աչքի է ընկում  «Յաղագս սրբոց վարդապետացն հայոց Մովսէսի և Դաւթի» գրվածքի մի պերճախոս հատվածը: Ինչպես հայտնի է Հայաստան վերադառնալուց հետո պատմահայրը վարում է զրկանքներով լի կյանք, ինչպես նաև նա հնարավոր ամեն ինչ անում է իր ինքնությունը թաքցնելու համար, նրան շատ անգամներ փնտրում է Գյուտ Արահեզացի կաթողիկոսը, սակայն ապարդյուն, նա նրան չի գտնում: Բայց մի անգամ անգամ Խորենացին պատահաբար մասնակից է լինում ի պատիվ կաթողիկոսի կազմակերպված հանդեսին, ներկաները խնդրում են նրան մի բան երգել հայրապետի համար, և ծերունի պատմիչը ապշեցնում է բոլորին իր գեղեցիկ ձայնով, կատարման արվեստով ու ստեղծագործությամբ, երգելով «Ո՜վ արքայակերպ, տէր քահանայապետ» մեղեդին։ Վարկած կա, որ իր կյանքի մայրամւտին Խորենացին ստացել է Եպիսկոպոսական աստիճան: Մեզ հասած տեղեկությունների համաձայն նա մահացել է 490- ական թվականների սկզբին հիվանդության ու աղքատության մեջ:

1993 թ-ին սահմանվել է ՀՀ «Մովսես Խորենացի» մեդալ:

Մովսես Խորենացու անունով Երևանում և ՀՀ այլ քաղաքներում կոչվել են փողոցներ, բուհ, կանգնեցվել են նրա հուշարձանները: Գրչագիր գանձարաններում «Մովսես քերթող»-ի անունով պահպանված է երկու տաղ. մեկը նվիրված Տրդատ թագավորին, մյուսը՝ Գրիգոր Լուսավորչին։ Իսկ շարականների հեղինակների միջնադարյան ցուցակներում Խորենացուն հատկացվում են բազմաթիվ ստեղծագործություններ։ 

Հայոց լեզու

1 Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներեով խաղողի վազ տեսավ։

2 Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ։

3 Հեռանալիս ինքն իրենց ասաց։

4 Ոչինչ, դեռ խակ է։

5 Որոշ մարդիկ էլ այդպես են։

6 Որոշ մարդիկ էլ այդպես են։ Ուժ ու կարուղություն չունենալու պատճառով հաջողության չեն հասնու, մեղքը դնում են պայմանների վրա։

1 Ուղտը շատ ծույլ է, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում։

2 Այնտեղ այս ահավոր ծույլ փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ տատասկ էր ուտում։

3 Մի առավոտ ձին թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց․

4 — Ուղտը այ ուղտ, դուրս արի մեզ նման աշխատիր։

5 Ուխտը պատասխանեց։ -Ուզ, ուզ։ Ուխտ նրանց էլ միայն <ուզ> ասաց․ 

6 Հենց այդ <ուզն> էլ նրան պատիժ դարձավ․ դրանից մեջքին կուզ աճեց։

Ոչ, որովհետև նախադասությունները մեկը-մյուսին չեն համընկնում։

Կոտորակների գումարում

  1. Կատարել գումարում
  • 1/3+5/3=6/3
  • 2/5+6/5=8/5
  • 9/13+8/13=17/13
  • 13/15+2/15=15/15
  • 1/2+7/2+9/2=17/2
  • 3/4+14/4+6/4=23/4
  • 9/15+8/15+12/15=29/15
  • 1/2+1/2+1/2=3/2
  • 1/5+7/5+9/5=17/5
  • 4/13+5/13+=10/13
  • 1/9+3/9+5/9=9/9
  • 2․ Կոտորկաները բերել ընդհանուր հայտարարի և կատարել գումարում

2/3+5/6=4+5/6=9/6
3/2+7/6=9+7/6=16/6
14/15+1/5=14+3/15=17/15
2/5+4/5=26+4/5=6/5
1/20+4/10=1+4/20=5/20
4/15+3/5=4+3/15=7/15
12/20+4/7=12+4/1=16/1
24/30-1/6=24+1/10=25/10
35/16-2/32=35+2/2=37/2
1/15+4/20+6/60=1+4/6+5=11/5
34/7+2/14+5/6=34+2/5+1=41/1
1/5+3/10=1+3/5=4/5
3/6+2/4=3+2/2=5/2
5/20+1/4=5+1/2=6/2
6/15+3/10=6+3/5=9/5
3/7+4/10=3+4/1=7/1
14/20+7/10=14+7/2=21/5

Հայոց լեզու

Ա․ Ծառ-ծառեր, ձայն-ձայներ, հոտ-հոտեր, քար-քարեր, կով-կովեր, արջեր, փունջ-փնջեր, լուր-լուրեր, բառ-բառեր, բեղ-բեղեր, հայ-հայեր, հայր-հայրեր, ցեղ-ցեղեր, սիրտ-սրտեր, գիր-գրեր, սյուն-սյուներ, պատ-պատեր, հույն-հույներ, ձու-ձվեր, սուր-սրեր, քիթ-քթեր, քույր-քրեր, մայր-մայրեր, ձեռք-ձեռքեր, ոտք-ոտքեր, տատ-տատեր, պապ-պապեր։

Բ․ Եղբայր-եղբայրներ, աթոռ-աթոռներ, պապիկ-պապիկներ, տատիկ-տատիկներ, գրպան-գրպաներ, թութակ-թութակներ, եղնիկ-եղնիկներ, ոչխար-ոչխարներ, սեղան-սեղաներ, թռչուն-թռչուներ, մեքենա-մեքենաներ, բարեկամ-բարեկամներ, աշակերտ-աշակերտներ, մատյան-մատյաներ, հեռախոս-հեռակոսներ, ծաղկավաճառ-ծաղկավաճառներ, պանրագործարան-պանրագործարաներ։

Կոտորակները ընդհանուր հայտարարի բերելը

Առաջադրանքներ դասարանում Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի

5/3=20/12

4/6 =/8/12

5/6=/12

7/12=

1/18 5/6=

3/5 և 4/15

1/10 և 4/25

2/3 և 3/4

3/2 և 5/3

1/12 և 3/4

14/5 և 4/7

5/2 և 3/15

12/100 և 6/25

6/13 և 4/7

7/12 և 5/10

7/100 և 3/25

5/4 և 12/14

1/12 և 5/6

5/12 և 3/7

1/15 և 5/4

9/10 և 5/7

Առաջադրանքներ տան համար

Կոտորակները բերե՛ք 24-ի հավասար ընդհանուր հայտարարի.

3/2 և 5/6

¾ և 17/6

13/6 և 14/3

1/12 և 5/8

Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի .

1/6 և 8/15

8/3 և 7/12

1/48 և 75/12

9/50 և 24/25