Պարապմունք 58

1․ Պատկանո՞ւմ են, արդյոք, հետևյալ կետերը y=0,5x+3 ուղղին․ ա) A (4;7) բ) B (12; 9) գ) C (3; 4,5) դ) D (-4, 1)

ա =չի պատկանում

բ =պատկանումա

գ = պատկանումա

դ = պատկանումա

2. Ո՞ր քառորդներում է դասավորված ֆունկցիայի գրաֆիկը․ ա) y=5x+4 I,II,III բ) y=-5x-4 II,III,IVգ) y=5x-3 II, IV, III, դ) -5x+3 I, II, IV

3. Կառուցել y=x+3 ֆունկցիայի գրաֆիկը։ Պատկանո՞ւմ են, արդյոք, այդ գրաֆիկին հետևյալ կետերը՝ A(-2;-5); B(3;6); C(17;-10); D(145;148):

A = չի պատկանումա

B = պատկանումա

C = պատկանումա

D = չի պատկանում

4․ ա) Տրված է y=-4x+3 ֆունկցիան։ (1;a) կետը պատկանում է այդ ֆունկցիայի գրաֆիկին։ Գտնել a-ն։

a=0

բ) Տրված է y=2x-1 ֆունկցիան։ (b;-3) կետը պատկանում է այդ ֆունկցիայի գրաֆիկին։ Գտնել b-ն։

գ) Գտնել y=kx+1 ֆունկցիայի k անկյունային գործակիցը, եթե A(2;5) կետը պատկանում է այդ ֆունկցիայի գրաֆիկին։

Итоговая работа

В каком предложении наиболее полно раскрывается основная мысль текста?

Зарница – долгий отблеск далёких молний.

Какое из заглавий лучше отражает тему текста?

1)Превосходные слова русского языка. 3)Зарница

2)Природные явления. 4)Заря и зарница

Выпишите из предложений 8-10 слова-антонимы.

утренняя — вечерняя

Найдите среди предложений 8-11 предложение с однородными членами. Напишите его номер.

Предложение с однородными членами: (11) «Множество красок расстилается по небу – от червонного золота до бирюзы.»

Вставьте пропущенные буквы и раскройте скобки.
К вечеру пошёл снег.Мохнатые снежинки закружились в воздухе. В один миг ступеньки лесной старожке сделались белыми. Снег ночью перестал. Я шел по тропинке к лесу и оглядывался по сторонам. По легкой к ели тянется след белки. А вот на лесной полянке виднеются следы рябчика. Из еловой чащи послышался стук дятла. В густом ельнике по пискивали хлопотливые синицы.
Деревья украсились кружевными хлопьями. Старые пни помолодели, надев на головы снежные шапки. Люди развеселились. Мальчишки играли в снежки, катались на лыжах.

Поставьте подходящее по смыслу местоимение.

Встречался (с кем?) с ним,

подошел  (к кому?) к ней,

спросил  (у кого?) у него,

надеюсь (на кого?) на него.

Запишите числа словами.
18; 21; 15; 19; 70; 30; 500; 16; 60; 75; 12; 25; 900;

восемнадцать , двадцать один , пятнадцать , девятнадцать , семьдесят , тридцать, пятисот , шестнадцать, шестьдесят , семьдесят пять , двенадцать , двадцать пять, девятьсот.

Պարապմունք 57

1․ O հատման կետը KE և BC հատվածների միջնակետն է: Ապացուցել, որ △COE = △KOB:

Քանի որ, COE KOB հակադիր են նրանք ՝ հավասար են

2. Տրված է ուղղանկյուն: Ապացուցել, որ △GOF=△HOE ։

Pazime1_uzd11.png

Քանի որ, հակադիր անկյուները հավասար են ՝ △GOF=△HOE

3․O հատման կետը AG և LV հատվածների միջնակետն է: Գտնել ∠A և ∠L անկյունների մեծությունները ALO եռանկյան մեջ, եթե ∠V=24° և ∠G=33°։

A=33°, L= 24°

4․ O հատման կետը AF և BV հատվածների միջնակետն է: Գտնել ABO եռանկյան AB և BO կողմերի երկարությունները, եթե FV = 17 սմ, և VO = 8 սմ:

BO=8 սմ

AB =17 սմ

5․ Տրված է O կենտրոնով և CO շառավղով շրջանագիծ: Ապացուցել, որ BOC և COD եռանկյունները հավասար են։

Քանի որ BC հավասար չե DC և անկյուները իրար համապատասխանաբար հավասար են չեն ՝ տրված անկյուները իրար հավասար չեն։

6․ Ապացուցել, որ △MGS=△GMP և գտնել ∠MGS անկյան մեծությունը, եթե ∠GMP=40°-ի:

Քանի որ եռանկյունների բոլոր կողմերի համապատասխանաբար հավասար են ՝ MGS GMP

Քանի որ ՝ △ MGS=△GMP

7․Տրված է DCBA ուղղանկյունը: Հավասար են արդյո՞ք AOD և AOB եռանկյունները:

8․ Ապացուցել, որ նկարում պատկերված եռանկյուններն իրար հավասար են։

Մակբայը որպես խոսքի մաս

Լեզվում կան բառեր, որոնք արտահայտում են գործողության
հատկանիշներ, օրինակ՝ հերոսաբար կռվել, դանդաղորեն քայլել, լիովին վստա-
հել, անմիջապես օգնել, չափազանց դժվար։ Գործողության (հատկանիշի) հատ-
կանիշներ ցույց տվող բառերը միավորվում են մակբայ խոսքի մասի մեջ։

Մակբայները լինում են տեղի, ձևի, չափ ու քանակի, ժամանակի։
Տեղի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման տեղը, օրինակ՝
ամենուր, ամենուրեք, այլուր, բերնեբերան, դեմառդեմ, դեմ դիմաց, դեսուդեն, դեմ հանդիման, դռնեդուռ, գյուղեգյուռ, երկրեերկիր, հետ, ընդառաջ, հեռու, հեռու-հեռու, մեջտեղ, սարնիվեր, վեր, վար, վերուստ, տեղ-տեղ և այլն։

Ձևի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ձևը, օրինակ՝
արագ, արագ-արագ, արագորեն, արտաքուստ, բարեկամաբար, բարոյապես, բացեիբաց, գործնականորեն, գիտակցաբար, դանդաղ, դանդաղորեն, զույգ-զույգ,  իսկույն, լրջորեն, խստիվ, կամաց, կամաց-կամաց, մեկ-մեկ, հազիվհազ, հանկարծ, հապճեպ, հիմնովին, հոտնկայս, հետզհետե, հօգուտ, ձեռաց, մեղմիվ, մենմենակ, մերթընդմերթ, մեղմիվ, միասին, միանգամայն, միաձայն, ներքուստ, շարունակ, շտապ, ջոկ-ջոկ, սրտանց, ի սրտե, ուշի-ուշով (ուշիուշով), քաջաբար, փոխեփոխ և այլն։

Չափ ու քանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման
չափը, քանակը՝ ամենևին, ամբողջովին, ավել, ավելի, ավելի ևս, առավել, առավելապես, բավականին, բավական, բազմիցս, բնավ, բոլորովին, գերազանցապես, գրեթե, դարձյալ, եռակի, երիցս, է՛լ ավելի, ընդամենը, լիովին, կիսով չափ, կրկին, կրկնակի, հազիվ, հաճախ, հաճախակի, համարյա, մասամբ, մասնակիորեն, մեկ-մեկ, մեկիկ-մեկիկ, մոտավորապես, նորից, շատ, շատ-շատ, չափազանց, սակավ առ սակավ, փոքր առ փոքր, փոքրիշատե, քիչ-քիչ և այլն։

Ժամանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ժամա-
նակը, օրինակ՝ այժմ, արդեն, այլևս, այսուհետև, այնուհետև, այսօր, ամսեամիս, առայժմ, առհավետ, առմիշտ, ապա, գիշեր-ցերեկ, դեռ, դեռևս, երբեք, երեկ, ընդմիշտ, ժամ առ ժամ, ժամանակ առ ժամանակ, հար, հավետ, հավիտյան, հետագայում, հետո, հիմա, հնուց, հնում, մանկուց, միշտ, մշտապես, նախ, նախապես, նախօրոք, ներկայումս, շուտ, շուտով, վաղ, վաղը, վաղուց, վաղօրոք, վերջերս, վերջիվերջո, տարեցտարի, րոպե առ րոպե, ուշ, ցարդ, ցայժմ, ցմահ, օրըսօրե, օրեցօր, օր օրի և այլն։

Որոշ մակբայներ բազմիմաստ են և տարբեր նախադասություններում կարող
են արտահայտել տարբեր իմաստներ։ Սրանք կոչվում են ընդհանրական մակբա-
յներ, օրինակ՝ Շուտ-շուտ այցելում է (չափ). Շուտ-շուտ ուտում էր (ձև)։ Ընդհանրական այլ մակբայներ՝  առաջ, անընդհատ, անմիջապես, արտաքուստ, ներքուստ, դեմ դիմաց, իսկույն, հաճախ, շարունակ, միանգամայն, ստեպ-ստեպ և այլն։

Մակբայների մի մասը կազմված է մակբայակերտ ածանցներով, որոնցից են՝
-բար (օրինակ՝ հերոսաբար), -պես (օրինակ՝ մշտապես), -որեն (օրինակ՝ մտեր-
մորեն), -ովին (օրինակ՝ ամբողջովին), -ակի (օրինակ՝ շեղակի), -գին (օրինակ՝
ցավագին), -պատիկ (օրինակ՝ կրկնապատիկ), -վարի (օրինակ՝ մարդավարի), —
ուստ (օրինակ՝ ներքուստ) և այլն։
Նախադասության կազմում մակբայները կատարում են պարագաների
շարահյուսական պաշտոններ։
Վարժություններ

Վարժություն 1։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ մակբայը և նշել տեսակը։

1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր, այստեղ
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. ոչինչ, գրեթե, ինչ-որ, այսպես
6. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
7. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
8. ինչ-ինչ, փոքր-ինչ, ինչ, որտեղ
9. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր
10. ողջ, ամբողջ, ամբողջովին, ոչ մի

Վարժություն 2։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակ-
բայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։

Հերսոաբար- Տղան հերոսաբար փրկում էր իր ընկերոջ կյանքը

Մասամբ- Ես մասամբ լողով եմ զբաղվում

Փոքր-ինչ- փոքր-ինչ հոգնել էի աղմուկից

Ամենուրեք- ամենուրեք նա փնտրում էր իր ընկերոջը

Լիովին- բոլորը լիովին հոգնել էին դպրոցից

3.. Դուրս գրել մակբայները և որոշել տեսակը:

Մարդկությունը վերջերս ամեն ինչ չէ, որ իմանում է իր մոլորակի մասին:

Մինչև հիմա հայտնաբերում են դամբարաններ ու քաղաքներ:

Մոտ ժամանակներս կատարված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ նորածին երեխաները չեն սիրում ջազը և սիրով լսում են քնքուշ երաժշտություն:

Ճապոնական մի ընկերություն ուր որ է սկսելու է գրպանի հեռուստացույցների արտադրություն:

Սարքերն ասում էին, որ այսօր պիտի ուժեղ երկրաշարժ լիներ:

Զարմացած թագավորը դանդաղ նստեց գահին:

Սոված առյուծները զույգ-զույգ կանգնեցին նրա գահավորակի մոտ:

Օդը կամաց-կամաց սկսեց սառչել, անձրևը հորդացավ:

Նրանք ընկերներ էին և միասին շատ դժվար ճանապարհ էին անցել:

Զինվորները հրամանատարի կենացը հոտնկայս էին խմում:

Մի ուլիկ ժայռից ցած ընկավ:

Փահլևանները գյուղեգյուղ ընկած՝ ելույթներ էին ունենում:

Կամակոր տղան դեսուդեն շպրտեց խաղալիքները:

Հանրապետությունում տեղ-տեղ սպասվում են տեղումներ:

Գզիրն ընկավ դռնեդուռ, էլ չթողեց տուն-կտուր:

Թափառաշրջիկը ամբողջովին թրջվել էր անձրևից:

Նա հաճախ է դասից բացակայում:

Աշակերտները իսպառ մոռացել են գիրք կարդալը:

Նրա ձայնը գրեթե չէր լսվում:

Լևոնին ամենևին չէր հետաքրքրում ուրիշի ասածը:

4.Հետևյալ մակբայները գործածեք բայի հետ։

Քաջաբար-

աստիճանաբար-

օրեցօր

խորապես-

շարունակ-

կուզեկուզ-

հավիտյան-

սրտանց-

գյուղեգյուղ-

լռելյայն-

բերնեբերան-

արագ-արագ-

վերջնականապես-

հոտնկայս-

ներքուստ

շատ-շատ

5.Հետևյալ մակբայները գործածել բայերի հետ, գրել մակբայի տեսակը։
Հանկարծակի-
գյուղեգյուղ-
դեսուդեն-
լրջորեն-
մեն-մենակ-
միաձայն-
ամբողջովին-
տարեցտարի-
անմիջապես-
ագահաբար-
հաճախակի-
խումբ-խումբ-
արագ-արագ-
վերջիվերջո-
հոտնկայս-
ներքուստ-
նյութապես-

6.Տրված ածականներից ածանցների միջոցով կազմել մակբայներ։

քնքուշ-
չար-
համեստ-
դաժան-
վայրագ-
մեղմ-
խիզախ-
քաջ-
վեհ-
անշեղ-
խոնարհ-
մարդկային-
լուրջ-
ագահ-

7.Գտնել մակբայները, որոշել տեսակը։

Այստեղ օդն այնքան խեղդուկ էր, որ մարդիկ հազիվ կարողանում էին շունչ քաշել։ Շշնջյունները վայրկենաբար ընդհատվեցին։ Բժիշկը կամացուկ հայտնեց նրան որդու ժամանման լուրը։ Նա տխրում էր մենակ, առանց զավակների։ Թվում է, թե վաղուց, շատ վաղուց է բաժանվել նրանցից և կարծես անջատված է նրանցից հավիտյան։

Պարապմունք 56

Թեմա՝ <<Կից և հակադիր անկյուններ>> թեմայի կրկնություն։

Առաջադրանքներ։

1․ Գծել երեք անկյուն՝ սուր, ուղիղ, բութ: Գծել նաև դրանց յուրաքանչյուրի կից անկյունը:

2․ Նկարում պատկերված է երեք ուղիղ, որոնք հատվում են O կետում: Գտեք անկյունների գումարը՝ ∠1+∠2+∠3:

∠1+∠2+∠3=180°

3․ Գտեք ABC անկյան կից անկյունը, եթե` ա) ∠ABC=1240 բ) ∠ABC=900 գ) ∠ABC=530

ա)660

բ)900

գ)1270

4․  Գտեք  hk և kl կից անկյունները, եթե` ա) ∠hk-ն 400-ով փոքր է ∠kl-ից, բ) ∠hk=4∠kl, գ) ∠hk : ∠kl= 2:7

ա)1800-400=1400

1400:2=700+400=1100/kl/

բ)1800:5=360/kl/

360x4=1440/hk/

գ)1800:9=200

7×200=1400/hk/

9×100=1800/kl/

5․ Տրված է, որ ∠1=114°,∠8=52°: Հաշվել բոլոր անկյունները:

u3.PNG

∠1=∠4=114°

∠1+∠2=180°

180°-114°=66°/∠2, ∠3/

∠5=∠8=52°

180°-52°=128°/∠6, ∠7/

6․ Գտնել ∠4, ∠3,∠1, եթե ∠2=27°:

12342.PNG

∠2=∠4=27°

180°-27°=153°/∠3=∠1/

7․ Որոշել տրված գծագրում հակադիր անկյունները:

8_2.PNG

∠4=∠8

∠3=∠7

∠2=∠6

∠1=∠5

8․ Արդյո՞ք ներքևի գծագրի ∠1-ը և ∠2-ը կից անկյուններ են:

uzdbl11.png

Ոչ, նրանք կից անկյուններ չեն։ Հակադիր են։

9․Գտնել անկյունները, եթե ∠CBD=30°:

LizšplBkr.PNG

∠CBD=ABE=∠30°

30°+30°=60°

Պարապմունք 55

Թեմա՝ Ուղիղ, հատված, անկյուն թեմաների կրկողություն։

Առաջադրանքներ։

1․ Գտիր, թե ո՞ր պնդումներն են համապատասխանում C∉p գրառմանը.

  • C ուղիղն անցնում է p կետով
  • p ուղիղը չի անցնում C կետով
  • C կետը p ուղղի կետ է
  • C կետը չի գտնվում p ուղղի վրա
  • C կետը գտնվում է p ուղղի վրա
  • p ուղիղը անցնում է C կետով

2․ Գտիր ճիշտ պնդումները նույն հարթության վրա գտնվող կետերի և ուղիղների վերաբերյալ.

  • Ոչ մի ուղղի վրա չկա երեքից ավելի կետ:
  • Ցանկացած ուղղի վրա կան անվերջ թվով կետեր:
  • Ցանկացած երկու կետերով անցնում է միակ ուղիղը:
  • Ցանկացած երեք կետերով կարելի է տանել ուղիղ:
  • Մեկ կետով կարելի է տանել միակ ուղիղը:
  • Ցանկացած կետով անցնում են անվերջ թվով ուղիղներ:
  • Որոշ երեք կետերով կարելի է տանել ուղիղ:
  • Կա այնպիսի կետ, որով ոչ մի ուղիղ չի անցնում:

3․ Քանի՞ հատված կա հետևյալ նկարում:

Nogri_75.png

Նկարում կա 9 հատված։

4․ Գտիր ∢DBC-ն, եթե ∢CBA=47° և ∢ABD=90°։

LŠt.PNG

90°-47°=43°

5․ Պարզիր MLK անկյան տեսակը՝

LŠklm.PNG

ուղիղ փռված բութ սուր

6․ CG ճառագայթը ECD անկյունը կիսում է երկու հավասար անկյունների: Գտիր GCE անկյունը, եթե ∢ECD=20°:

Lenki_daudz20.png

20°:2=10°

7․ Տրված է, որ՝ CG-ն կիսում է ECD անկյունը և CE-ն կիսում է FCD անկյունը: Հաշվիր DCG և FCD անկյունները, եթե ∢ECD=20°:

Lenki_daudz22.png

DCG=10°

FCD=20°+20°=40°

Գործնական քերականություն

1

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը  գտի´ր և տեքստը վերականգնի´ր:

Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը պատաս­խանեց.
-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:
Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց: Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.
-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:
Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու ախատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: : Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.
-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:
Ուղտը պատաս­խանեց.
-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:
Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն:Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց:

Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

2․ Տրված  բառերի իմաստները արտահայտի´ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ դարավերջ — դարի վերջը,

աշխատասենյակ — աշխատելու համար նախատեսված սենյակ:

Գառնարած-գառների արածեցնող

բարեսիրտ-բարի սիրտ

չարամիտ- չար մտքով, 

լեռնագագաթ-լեռի վրա գագաթ ունեցող

արա­գահոս- արագ հասող

հարթավայր- հարթ տարածք

աստղագիտություն- աստղերի մասին գիտություն

3․Նախադասություններն ավարտի´ր:

Մի մարդ շուկայից ոչ թե ձեռնասուն կաքավ գնեց , այլ ոչ ձեռնասուն

Սի մարդ շուկայից  ձեոնասուն կաքավ գնեց, ուրեմն նա հարուստ է

Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, իսկ ընկերը հավը

Մի մարդ շուկսայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որպեսզի երեխային կագավ նվիրի
Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց,  որովհետև մոտենում էր երեխայի ծնդդյան օրը իսկ նվերը չկար

Մի մարդ շուկայից ձեոնասուն կաքավ գնեց, որը չուներ զույգ
Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որից մեկ ժամ հետո հրաժարվեց
Մի մարդ շուկայից  ձեռնասուն կաքավ գնեց,  որին մյուսը օրը վաճառեց

Մի մարդ շուկայից  ձեռնասուն կաքավ գնեց, երբ իր կինը հղի էր

Սի մարդ  ձեոնասան կաքավ գնեց այնտեղից, որտեղից գնել էր ձուկ

Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, թեև նա նրան պետք չեկավ

4․ Տրված գոյականներին  ածանցներ ավելացրո´ւ և կազմի´ր ածականներ:

Սիրտ, վախ, քար,  մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:

անսիրտ, անվախ, քարե, մայրական, երկնագույն արևոտ․ փայտե, լեռնային, փողոցային, երկաթային,օդային, ծաղկայան,եղբայրապաշտ, ոսկիա, արծաթայա, ծովային, Ամերիկյան, Ֆրանսիական, Գերմանիական,

5. Երկու հետևություններից ո՞րն ես ճիշտ հա­մարում: Պատասխանդ պատճառաբանի´ր:

Կոշիկի եվրոպական հայտնի մի ֆիրմա իր աշխատակիցներից երկուսին Աֆրիկա ուղարկեց, որ պարզի, թե իր կոշիկներն այնտեղ կարո՞ղ Է վաճառել: Շուտով գործուղվածներից  մեկը հայտնեց. «Կոշիկ արտահանելու ոչ մի հեռանկար չկա. այստեղ բոլորը բոբիկ են քայլում»: Մյուսը  դրությունն այլ կերպ գնահատեց. «Հեռանկարները հիանալի են. բոլորը  բոբիկ են քայլում»:

Ես ճիշտ եմ համարում երկրորրդ տարբերակը, որովհետև կարծում եմ, որ դրանից հետո ոչմեկ բոբիկ չի քայլի, եվ դա շատ հետաքրքիր առաջարկ է ։

6. Փակագծերում տրված բայերր գրի´ր պահանջված ձևով:

Ծարավ ագռավը թռավ կճուճի մոտ ջուր խմելու: Կտու ցը ջրին որ չհասավ, (փորձել) փորձեց կճուճը թեքել: Բայց կճուճն ամուր կանգնել էր տեղում, ու ագռավը թեքել չկարողացավ: Նա մի քիչ (մտածել)մտածեց ու մանր քարեր լցրեց (լցնել) կճուճի մեջ: Ջուրը (բարձրանալ)բարձրացավ, (հասնել)հասավ կճուճի բերանին: Ու ագռավը հագեցրեց ծարավը:

7․ Շարունակի´ր.

Գարնանային պայծառ աոավոտ էր: Քարին նստած, աչքս՝ նորածիլ կանաչի մեջ ոսկեդեղինով վառվող մի խատուտիկի,  մտածում էի: Օդում թռչունների առավոտյան աղմուկն էր: Բացատում ոչ մի շարժում չկար:

Հանկարծ անտառից հարվածների ձայն լսվեց ես կանգեցի և վազեցի անտառի ուղղությամբ։ Մեր անտառում շատ եղնիկներ կան, ես ամեն անգամ դասից հետո գալիս եմ անտառ գիրք կարդում, երբեմն նկարում՝ նկարում եմ եղնիկներին, նկատում եմ, որ բոլորը ամենօր ուզում են եղնիկներին սպանեն և այս օրը բացառություն չէր, տեսա մի որսորդի ով ինչ որ բան էր փնտրում է ՝ ենթադրում եմ եղիկներին, բայց նրանք այտ կոմը չեն գտնվում, բայց ես անհանգստացա որովհետև հրացանը մեծ էր, ես վազեցի որսորդի մոտ և ասացի․

— Ի՞նչ որ բան եք փնտրում

Նա պատասխանեց շատ երջանիկ կարծես մտածում էր ամենինչ կպատմեմ նրան։

-Ես որսորդ եմ, և պետք եղնիկներին գտնեմ, դու երևի այս մոտ գյուղի բնակիչ ես, կարաս ինձ օգնես։

-Այո, իհարկե այն կողմը

Ես ցույց տվեցի անտառի ամենա խորք որտեղ բնակվում էին պահակներ ովքեր հարկ եղած դեպքում նման որսորդներին դատին են տալիս, այս զարմանալի է, ձեզ համար, որ մենք անտառում ունենք պահակ բայց դե դա շատ լավե, նրանք հատուկ են գտվում խորքում որ որսորդներին հադիպելիս ես նրանց ուղարկեմ եղնիկների մոտ, դե այդպես են ոզում որսորդները բայց ամեն բան չի որ նրանց ուզածով պետք է լինի։

Պարապմունք 55

1․ Ֆունկցիան ուղիղ համեմատակա՞ն է.
ա) y = x, բ) y = 4x, գ) y = −3x, դ) y = 2x + 1, ե) y = 3x − 2, զ) y = 1− x,
է) y = 0x, ը) y = x 2 , թ) y = x 2 + x:

2. Ֆունկցիան տրված է y=2x բանաձևով:

ա) Լրացնել աղյուսակը.

  x  0  1  -1 3-4
  y 0 2 -2  6  -8

բ) Գտնել y-ը, եթե x-ը հավասար է 3; 5; −3; −4:

x=3, x=5, x=-3,x=-4

y=6, y=10, y=-6, y=-8

գ) Գտնել x-ը, եթե y-ը հավասար է 8; 4; −2; 1:

y=8, y=4, y=-2, y=1

x=4, x=2, x=0,5, x=0,5

3․ Որոշել y=kx ֆունկցիայի k գործակիցը, եթե

ա) x = 3, y = 6; k=2

բ) x = −2, y = −10; k= 5

գ) x = 2, y = −8; դ) x = −1, y = 4: k=-4

4․ Կառուցել ֆունկցիայի գրաֆիկը.
ա) y = 2x;    բ) y = −4x;    գ) y = x/2;    դ) y = — 0,25x:

5․ Որոշել y = kx ֆունկցիայի k գործակիցը և լրացնել աղյուսակը. ա)

  x  3  1  0 4 -1
  y  9 3 012-3

բ)

  x 0 1,5  10  6  1
 y  0  3 5 3 0,5

գ)

  x 2 4  5 7 -3
 y 4 8  10 14  -6

6․ Գծել ուղիղ համեմատականության ֆունկցիայի գրաֆիկը, որն անցնում է հետևյալ կետով. ա) (2, 2), բ) (3, −6), գ) (5, 2), դ) (− 2, 1):

7․Ո՞ր քառորդներով է անցնում y=−2x  ֆունկցիայի գրաֆիկը:

ա) II և IV բ) II և III գ) I և III դ) I և IV

Հանրահաշիվ պսրապմունք 56

1․y և x փոփոխականների կախվածությունը տրվում է y=kx  բանաձևով: Որոշել k գործակցի արժեքը, եթե y=12-ի, երբ x=3

12։3=4

Գործակցի արժեքը 4

2․ Որոշել, թե արդյո՞ք M(4;−8) կետը պատկանում է y=−2x  ֆունկցիայի գրաֆիկին: 

Այո, պատկանում է

3․ Որոշել ֆունկցիայի բանաձևը, եթե հայտնի է, որ նրա գրաֆիկը կոորդինատների սկզբնակետով և A(−6;18) կետով անցնող ուղիղ գիծ է:

18

4․ Որոշել, արդյո՞ք y=kx ֆունկցիայի գրաֆիկն անցնում է M(14;2) կետով, եթե հայտնի է, որ այն անցնում է A(3;21) կետով:

y=7x k=7 2=14×7